Pytania i odpowiedzi - Komisja Nadzoru Finansowego

Depozyt zabezpieczający jest to kwota niezbędna do przeprowadzenia transakcji będąca ułamkiem łącznej wartości nominalnej inwestycji. W rezultacie, inwestor może zwielokrotnić potencjalny zwrot z inwestycji, osiągając znacznie wyższe zyski lub ponosząc znacznie większe straty, niż w przypadku transakcji dokonywanych bezpośrednio na rynkach bazowych - na przykład giełdach. 

Wysokość depozytu zabezpieczającego związana jest z dźwignią finansowej którą wykorzystujesz. Przy dźwigni 1:100 depozyt zabezpieczający  wynosić będzie 1% wartości nominalnej transakcji. 

Pamiętaj, iż  dźwignia finansowa nie tylko zwiększa Twoje potencjalne zyski lub straty, ale również zwiększa Twoje koszty transakcyjne. Koszty liczone są bowiem zawsze od wartości nominalnej transakcji, którą otwierasz, a więc od wartości zwielokrotnionej przez stosowanie dźwigni finansowej. 

Wyobraź sobie, iż zainwestowałeś kwotę 1000 zł nabywając instrument, którego spread wynosi 0,1%. W momencie, kiedy nie korzystasz z dźwigni finansowej, koszt spreadu wyniesie 0,1% * 1000 zł = 1 zł. Jeśli skorzystasz z dźwigni 1:10 będziesz mógł otworzyć pozycję o wartości nominalnej równej 10 000 zł, a więc koszt spreadu wyniesie Cię 0,1% * 10 000 = 10zł. Kiedy skorzystasz z dźwigni 1:100 koszt spreadu wyniesie 0,1% * 100 000 = 100 zł, co stanowić będzie 10% Twojego depozytu. Zauważ, że koszty te wystąpią już na samym początku inwestycji, kiedy nie doszło jeszcze do żadnych zmian ceny instrumentu finansowego.

UKNF ostrzega, iż stosowanie depozytu zabezpieczającego nie chroni od straty, a przy niekorzystnych ruchach cen instrumentów pochodnych może dojść do spadku depozytu poniżej salda początkowego. Możesz zatem stracić więcej pieniędzy niż w ogóle zainwestowałeś.

Dźwignia finansowa związana jest z istnieniem depozytu zabezpieczającego i braku konieczności wnoszenia pełnej kwoty, na jaką opiewa instrument pochodny. Mechanizm ten pozwala na otwieranie pozycji o wartości nominalnej wyższej, niż wpłacony depozyt. W momencie, kiedy mamy do czynienia z dźwignią finansową na poziomie 1:100, depozyt zabezpieczający, który musisz wnieść wynosi 1% wartości nominalnej pozycji. 

UKNF informuje, iż od dnia 16 lipca 2015 r. obowiązuje ograniczenie stosowania przez firmy inwestycyjne na rynku Forex w Polsce, tzw. dźwigni finansowej do poziomu 1:100. Wymóg ten ma zastosowanie do wszystkich firm inwestycyjnych prowadzących działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Więcej informacji na temat ryzyka związanego ze stosowaniem tzw. dźwigni finansowej  można znaleźć pod linkiem.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, KNF podaje do publicznej wiadomości informacje o złożonych przez Urząd do organów ścigania zawiadomieniach o podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w  ustawach szczegółowych dotyczących działalności podmiotów rynku kapitałowego, bankowego, ubezpieczeń, jak i usług płatniczych. KNF informuje także o postępowaniach karnych prowadzonych z urzędu lub w wyniku zawiadomienia złożonego przez podmiot inny niż KNF.

UKNF rekomenduje zapoznanie się z listą ostrzeżeń każdorazowo przed zawarciem umowy o świadczenie usług maklerskich na rynku Forex.

Lista dostępna jest pod następującym adresem - link

Firmy inwestycyjne działające jako Market Maker oferują klientom dwa podstawowe modele egzekucji zleceń. 

Pierwszy, nazywany instant execution, polega na wykonaniu zlecenia klienta dokładnie po cenie z momentu złożenia zlecenia. Jest to cena zaproponowana przez firmę inwestycyjną, poprzez tzw. kwotowanie i którą klient zaakceptował. Cena ta może się różnić od aktualnej ceny z momentu wykonania zlecenia.

Działając w ten sposób firma inwestycyjna:

• realizuje transakcję po cenie z momentu złożenia zlecenia albo

• odrzuca zlecenie lub

• wskazuje inną cenę, którą klient może ponownie zaakceptować lub odrzucić (tzw. rekwotowanie).

• 
  

Drugi model – market execution – opiera się na realizacji zlecenia klienta po cenie aktualnej w momencie wykonania zlecenia, która może różnić się od tej ceny, którą klient widział na platformie transakcyjnej w momencie składania zlecenia.
W obu przypadkach, mając na uwadze wysoką zmienność kwotowań cen instrumentów finansowych na rynku Forex, cena z momentu złożenia zlecenia może się różnić od ceny z momentu wykonania zlecenia (tzw. poślizg cenowy – ang. price slippage). 

UKNF zwraca uwagę, iż w przypadku brokerów działających w modelu Market Maker,  strata klienta jest zyskiem brokera i odwrotnie, co może rodzić potencjalny konflikt interesów.

Ponadto, dla pogłębienia wiedzy o ww. modelu działania rekomendujemy zapoznaje się z komunikatem UKNF:
Komunikat dotyczący ryzyk związanych z występowaniem tzw. poślizgów cenowych w procesie realizacji zleceń klientów przez firmy inwestycyjne na rynku

Jest to instrument pochodny, w którym klient przewiduje, czy po upłynięciu określonego czasu (najczęściej bardzo krótkiego, nawet kilkusekundowego) cena instrumentu finansowego  znajdzie się powyżej czy poniżej poziomu ceny z momentu składania zlecenia. Jeśli jego przewidywania okażą się poprawne, wtedy klient zyskuje określony procent kwoty, którą przeznaczył na otwarcie pozycji (np. 71%). Jeśli zaś okaże się, iż jego przewidywania były błędne, wtedy traci całość kwoty przeznaczonej do otwarcia pozycji. Dlatego też opcje binarne nazywane są opcjami typu „wszystko albo nic.” Ryzyko w tego typu instrumentach pochodnych jest z góry ograniczone do wysokości kwoty przeznaczonej przez klienta do otwarcia pozycji. Potencjalny zysk również jest z góry ustalony przez firmę inwestycyjną i wyrażony jest on w procencie wpłaconej kwoty. 

Pamiętaj, iż firmy inwestycyjne, które udostępniają Ci platformy transakcyjne służące do zawierania transakcji na opcjach binarnych, są najczęściej wystawcami tych opcji. W momencie, kiedy Ty zarabiasz, firmy te tracą i na odwrót. Dodatkowo, te same firmy inwestycyjne podają ceny instrumentów finansowych, po których następuje otwarcie transakcji oraz ceny, po których następuje rozliczenie transakcji. Sprawdź, czy na pewno rozumiesz, w jaki sposób ceny instrumentów finansowych, na których oparte są opcje binarne, będą przez firmę inwestycyjną konstruowane i czy masz jakąkolwiek możliwość weryfikacji poprawności cen podawanych przez firmę inwestycyjną.
Jeśli nie rozumiesz sposobu, w jaki firma będzie ustalała ceny instrumentów, na których oparte są opcje lub/i nie będziesz w stanie zweryfikować ich poprawności, narażasz się na straty wynikające nie tylko ze złego przewidywania przyszłych ruchów cen instrumentów finansowych, ale również z samej konstrukcji umowy, na którą się zgodziłeś, a której nie rozumiesz lub/i manipulacji kursami instrumentów finansowych ze strony firmy inwestycyjnej.

Załóżmy jednak, że rozumiesz, jak konstruowane są ceny, umiesz weryfikować ich poprawność oraz firma inwestycyjna działa w sposób rzetelny. 

Poniżej zaprezentowano symulację, która zakłada, iż na każdą transakcję na opcjach binarnych przeznaczasz 100 PLN. Firma inwestycyjna ustaliła, iż za poprawną decyzję otrzymasz 71% stopy zwrotu z zainwestowanej kwoty, natomiast przy niepoprawnej decyzji stracisz 100% tej kwoty.

Zawierasz 20 transakcji.
Przy skuteczności na poziomie 50% Twój wynik finansowy to:
20 *0,5 * 71 PLN= 710 PLN
20 *0,5 * (-100 PLN) = - 1000 PLN
Wynik: 710 PLN – 1000 PLN =– 290 PLN
 
Przy skuteczności na poziomie 60% Twój wynik finansowy to:
20 * 0,6 * 71 PLN = 852 PLN
20 * 0,4 * (-100) PLN = - 800 PLN
Wynik:  852 PLN – 800 PLN =+ 52 PLN

Przy skuteczności na poziomie 40% Twój wynik finansowy to:
20 * 0,4 * 71 PLN = 568 PLN
20 * 0,6 * (-100) PLN = - 1200 PLM
Wynik:  568 PLN – 1200 PLN = - 632 PLN

Jak widzisz, osiągnięcie zysku z inwestycji w ten, z pozoru łatwy, instrument finansowy jest rzeczą trudną do osiągnięcia. Upewnij się, że rozumiesz reguły gry, zanim zdecydujesz się na rozpoczęcie inwestycji.

Rynek walutowy, określany jako Forex (od ang. foreign exchange) pierwotnie odnosił się do rzeczywistego rynku wymiany walut określanego jako rynek międzybankowy. Dostęp do tego rynku mają głównie banki (stąd też pojawia się określenie rynek międzybankowy), ale również korporacje międzynarodowe, rządy, banki centralne czy inwestorzy instytucjonalni. Przedmiotem obrotu na tym rynku są waluty, a także instrumenty pochodne oparte o waluty, najczęściej jednak z dostawą instrumentu bazowego. Powyższe oznacza, iż na międzybankowym rynku walutowym Forex, dochodzi do rzeczywistych transakcji kupna/sprzedaży określonych walut.
Od około 10 lat firmy inwestycyjne działające na terytorium RP, oferują klientom detalicznym dostęp do rynku OTC instrumentów pochodnych (takich, jak kontrakty na różnicę czy opcje) opartych o ceny walut, akcji, indeksów, surowców itd., nazywając ten rynek rynkiem Forex. UKNF wskazuje, iż nie ma jednej definicji rynku Forex, jednakże należy zaznaczyć, że międzybankowy rynek Forex, a także rynek Forex, do którego dostęp oferują firmy inwestycyjne klientom detalicznym, jest czymś zupełnie innym, z uwagi na różnych uczestników tych rynków oraz  inny przedmiot obrotu.    
Spotykając się z reklamami rynku Forex pamiętaj, że międzybankowy rynek Forex oraz rynek Forex dla klientów detalicznych (takich, jak Ty) jest często utożsamiany jako jedno i to samo miejsce wyłącznie w celach marketingowych.

Przykład przekazu reklamowego:

FOREX - rynek walutowy dla Ciebie!

Rynek Forex, którego dzienne obroty są wyższe niż 4 biliony dolarów, umożliwia handel walutami przez całą dobę 5 dni w tygodniu. Transakcje przeprowadzane są w przestrzeni międzybankowej, dzięki czemu Rynek Forex jest niezależny od pracy giełd. Platforma transakcyjna to uniwersalna, znakomicie zaprojektowana platforma Forex, która umożliwia dostęp do kilkudziesięciu par walutowych, towarów i indeksów giełdowych. Renomowany Broker walutowy zapewnia profesjonalne środowisko do handlu, wysoką płynność oraz niskie spready.

Zwróć uwagę, iż pierwsza część reklamy dotycząca handlu walutami w przestrzeni międzybankowej odnosi się do międzybankowego rynku Forex, do którego nie będziesz miał dostępu. Natomiast kolejna część dotycząca dostępu do par walutowych, towarów czy indeksów giełdowych poprzez platformę transakcyjną dotyczy Twojej usługi. Należy tu również dodać, iż dostęp do par walutowych, indeksów giełdowych czy towarów odbywa się poprzez możliwość zawierania transakcji na instrumentach pochodnych opartych o ceny ww. instrumentów bazowych i nie dotyczy rzeczywistej dostawy tych instrumentów. Innymi słowy, na rynku Forex tak naprawdę nie kupujesz ani nie sprzedajesz akcji, walut, ropy czy pszenicy, a jedynie zarabiasz lub – częściej (co wynika z badań prowadzonych przez UKNF oraz inne nadzory)  tracisz zainwestowane pieniądze na różnicy kursów tych walorów.

UKNF ostrzega, iż zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych przez UKNF, około 80% klientów ponosi stratę na rynku Forex. Zanim więc dasz się przekonać, iż rynek Forex jest rynkiem dla Ciebie, poznaj ryzyka i szanse z nim związane, a następnie podejmij świadomą decyzję.

Spread jest to różnica pomiędzy ceną kupna a sprzedaży. Wielkość spreadu wynika przede wszystkim z płynności danego instrumentu pochodnego. Im większa płynność, tym węższy spread. Dodatkowo, wielkość spreadu może wynikać pośrednio z modelu rynkowego, w jakim prowadzi działalność dana firma inwestycyjna ( broker)  i ostatecznie to ona może ustalić jego wysokość (model Market Maker).

Uważaj na zapisy regulaminów typu: ”spółka zastrzega sobie prawo, przy zaistnieniu konkretnych warunków na rynku, do rozszerzania zmiennych spreadów. W takich okolicznościach klient zgadza się, że spółka nie ponosi odpowiedzialności za wszelkie straty, jakie mogą pojawić się z powodu poszerzenia spreadów”.

Pamiętaj, iż poszerzenie spreadu, w sytuacji, gdy masz otwartą pozycję to nic innego, jak zmiana ceny instrumentu finansowego, po której wyceniana jest Twoja pozycja na Twoją niekorzyść. Zmiana ta może trwać krótko i następnie wrócić do standardowych wielkości, jednakże rozszerzenie spreadu, nawet krótkotrwałe, może doprowadzić do automatycznego zamknięcia Twojej pozycji ze stratą ze względu na spadek depozytu zabezpieczającego do określonego przez firmę inwestycyjną poziomu (tzw. stop-out). Zapisy umowne, w których firma inwestycyjna przyznaje sobie prawo do nieograniczonego rozszerzenia spreadu, nie wskazując dodatkowo w jakich sytuacjach może do tego dojść, powinny wzbudzić Twoją czujność.  

UKNF informuje, iż wydał dla firm inwestycyjnych Wytyczne dotyczące świadczenia usług maklerskich na rynku OTC instrumentów pochodnych, które m.in. dotyczą standardów przekazywania informacji klientom lub potencjalnych klientom o wysokości spreadów, które stosuje firma inwestycyjna. Więcej informacji na ww. temat można znaleźć pod następującym linkiem.

Punkty swapowe jest to koszt przetrzymania pozycji w instrumencie finansowym CFD na kolejny dzień. Punkty swap wynikają z różnicy stóp procentowych danych par walutowych (odzwierciedlają różnice stóp procentowych w różnych krajach) lub tzw. kosztów przechowywania (np. dla metali szlachetnych i surowców). Każdy broker posiada własne tabele punktów swapowych.

Zwróć uwagę na fakt, iż firmy inwestycyjne najczęściej stosują niesymetryczne wartości punktów swapowych. Oznacza to, iż strona, która ponosi koszty, ponosi je większe niż te wynikające z różnic w oprocentowaniu walut. Natomiast strona, która powinna otrzymywać z tego tytułu zyski, otrzymuje je pomniejszone w stosunku do tych wynikających z różnic w oprocentowaniu walut.

Często zdarza się również, iż obie strony transakcji ponoszą koszty z tytułu różnic w oprocentowaniu walut. Powyższe wynika z faktu, iż firmy inwestycyjne przy obliczaniu wysokości punktów swapowych doliczają swoją marżę, utrudniając tym samym osiągnięcie pozytywnego wyniku na transakcjach klientom, którzy nie zamykają otwartych pozycji w tym samym dniu, w którym je otworzyli. 

Zwróć również uwagę, iż firmy inwestycyjne naliczają często punkty swapowe w stosunku do instrumentów pochodnych, gdzie nie występują różnice w oprocentowaniu walut, np. w stosunku do instrumentów CFD opartych o ceny akcji polskich (nie mamy tu do czynienia z parą walutową). Ważne jest, aby firmy inwestycyjne stosujące punkty swapowe w stosunku do takich instrumentów pochodnych, w sposób rzetelny i niewprowadzający w błąd wskazały klientowi z czego one wynikają. Naliczanie punktów swapowych wpływa bowiem najczęściej niekorzystnie na wynik finansowy osiągany przez klientów i ważne jest, aby klient miał w pełni świadomość, na jakie reguły inwestycji się zgadza.

Uważaj na zapisy regulaminów typu „zmiany naszych kursów swapowych oraz sposobów ich naliczania będą wprowadzane według naszego uznania i bez uprzedzenia”. Taki zapis daje firmie inwestycyjnej prawo do zmiany kosztów przetrzymania pozycji na kolejny dzień bez uprzedzenia klienta, nawet w momencie w którym klient ma już otwartą pozycję na danym instrumencie finansowym. Zastanów się, czy chcesz podjąć współpracę z firmą która daje sobie prawo do nieograniczonego zwiększenia ponoszonych przez Ciebie kosztów według własnego uznania.

UKNF informuje, iż wydał dla firm inwestycyjnych Wytyczne dotyczące świadczenia usług maklerskich na rynku OTC instrumentów pochodnych, które m.in. dotyczą standardów przekazywania informacji klientom lub potencjalnych klientom o istocie punktów swapowych, stosowanych przez firmę inwestycyjną.Więcej informacji na ww. temat  można znaleźć pod linkiem.

Firma inwestycyjna, której jesteś klientem, świadcząc usługi na rynku Forex:

• najczęściej tworzy dla Ciebie instrument CFD,
• ustala ceny, po których możesz zawrzeć transakcję,
• jest drugą stroną transakcji zawartej przez Ciebie (co oznacza, że zarabia kiedy Ty tracisz i odwrotnie – traci, kiedy Ty zyskujesz),
• wycenia Twoją pozycję w trakcie jej trwania oraz
• ustala ceny, po których możesz wyjść z inwestycji.

 
W związku z tym, nie handlujesz na giełdzie amerykańskiej, a jedynie zawarłeś transakcje na instrumencie, którego cena zależy od ceny akcji notowanej na giełdzie amerykańskiej. Cena instrumentu CFD opartego o cenę akcji może się różnić od ceny akcji na giełdzie, gdyż firmy inwestycyjne w kwotowaniach CFD mogą uwzględniać własną marżę. Firma inwestycyjna może również pobierać tzw. prowizję od obrotu. Pamiętaj jednak, iż dźwignia finansowa, z której korzystasz zawierając transakcje na CFD, w tym na tych opartych o akcje, zwiększa Twoje koszty transakcyjne, gdyż odnoszą się one do wartości nominalnej transakcji (zwielokrotnionej przez stosowaną dźwignię finansową), a nie do wartości depozytu zabezpieczającego. 

Właśnie w taki sposób opisany powyżej otrzymujesz dostęp do par walutowych, akcji, towarów i indeksów giełdowych. Nigdy jednak nie nabywasz w ten sposób walut, akcji czy towarów lub surowców. 

UKNF ostrzega, iż CFD są skomplikowanymi instrumentami finansowymi. Klient detaliczny, jeśli już się zdecyduje na inwestowanie na rynku Forex, powinien zawsze być poddawany przez firmę inwestycyjną specjalnemu testowi pozwalającemu ocenić, czy klient zdaje sobie sprawę z ryzyka związanego z nabywanym instrumentem oraz posiada odpowiednią wiedzę i praktyczne kompetencje. Klient powinien szczególnie dokładnie rozważyć zasadność zaangażowania w CFD w sytuacji, gdy firma inwestycyjna przekazała mu ostrzeżenie, że ten instrument finansowy nie jest dla niego odpowiedni.

Tak, inwestowanie na rynku Forex wiąże się z ryzykiem. Inwestycje w instrumenty pochodne, w tym kontrakty na różnicę (CFD), oparte są na efekcie dźwigni finansowej, co może skutkować bardzo wysokimi stratami, nawet przewyższającymi posiadany kapitał. O ryzyku świadczą dane przywołane w odpowiedzi na pytanie nr 1.
UKNF rekomenduje powstrzymanie się od inwestycji na rynku Forex, jeżeli nie posiada się wystarczającej wiedzy na temat istoty i zasad funkcjonowania ww. rynku, a w szczególności nie rozumie się ryzyka, jakie jest związanie z inwestowaniem w instrumenty pochodne, w tym w kontrakty na różnicę (CFD). Dla poszerzenia wiedzy w zakresie ryzyka inwestycyjnego związanego z ww. rynkiem,  rekomendujemy zapoznanie się z materiałami przygotowanymi przez UKNF:

• UKNF o rynku Forex
  
• Zakładka o rynku Forex

Firma inwestycyjna nie pożycza klientowi środków potrzebnych do pokrycia pełnej nominalnej wartości transakcji. Pamiętaj, Twoje transakcje dotyczą instrumentów pochodnych i zawierane są na rynku OTC, a więc rynku pozagiełdowym. Oznacza to, iż strony transakcji, w tym przypadku firma inwestycyjna która świadczy dla Ciebie usługi na rynku Forex, ustala warunki, na jakich transakcja się odbędzie oraz w jaki sposób zostanie ona rozliczona. Korzystając z dźwigni 1:100, strony transakcji umawiają się, iż zmiana ceny instrumentu o 1% oznacza stratę lub zysk w postaci 100% depozytu zabezpieczającego (przykład bez uwzględnia kosztów). Dźwignia finansowa w tym przypadku nie oznacza pożyczki brakującej kwoty przez firmę inwestycyjną, a jedynie ustalenie, w jaki sposób liczony będzie wynik transakcji.

Firmy inwestycyjne działające w formule Market Maker wystawiają i kwotują instrumenty finansowe (CFD, opcje binarne) oraz są drugą stroną transakcji zawieranych przez klienta. Firmy inwestycyjne, umożliwiając klientom składanie zleceń i zawieranie transakcji, prowadzą platformy transakcyjne. Platformy transakcyjne to wyspecjalizowane systemy informatyczne służące do organizowania obrotu (m.in. kontraktami na różnicę - CFD) oraz rozliczania zawieranych transakcji. Market Maker jest zatem dysponentem wszystkich stosowanych parametrów informatycznych i danych transakcyjnych, w tym kwotowań CFD, a także informacji, jakie udostępnia klientom. 

Firma inwestycyjna podaje zatem poprzez platformę transakcyjną ceny instrumentu finansowego (najczęściej CFD), po których istnieje możliwość zawarcia transakcji. Jest drugą stroną transakcji, a zatem zarabia wtedy, kiedy klient traci i traci, kiedy klient zarabia. Firma inwestycyjna kwotuje ceny instrumentu finansowego, po których pozycja klienta jest na bieżąco wyceniana, a także ceny instrumentu finansowego, po których klient może zamknąć transakcje. 

Kluczowym zatem jest, aby klient po przeczytaniu regulaminu świadczenia usług maklerskich oraz innych informacji dostępnych przed podpisaniem umowy, dokładnie wiedział, w jaki sposób firma inwestycyjna ustala ceny instrumentu finansowego i jak klient może zweryfikować poprawność kwotowanych cen, w szczególności cen otwarcia oraz zamknięcia transakcji.

Zwróć uwagę na przykład na takie zapisy regulaminu:
„Klient przyjmuje do wiadomości, że w cenach Instrumentów Finansowych kwotowanych w Systemie Transakcyjnym mogą występować błędy i nieścisłości danych. Firma inwestycyjna dołoży należytej staranności, aby wyeliminować lub w znacznym stopniu ograniczyć te błędy i nieścisłości. Firma inwestycyjna ma prawo anulować transakcję zawartą na podstawie takich błędów lub nieścisłości lub skorygować cenę transakcyjną (cenę Instrumentu Finansowego), po której została zawarta transakcja, o ile cena realizacji takiej transakcji w sposób ewidentny odbiegała od rzeczywistego kwotowania rynkowego, bez względu na to, czy Klient w chwili dokonywania transakcji wiedział o wystąpieniu takich błędów lub nieścisłości”.

Czy na podstawie takich zapisów jesteś w stanie określić, jakie przesłanki muszą być spełnione, aby firma miała prawo anulować zawartą przez Ciebie transakcję lub skorygować cenę zawartej transakcji? 

Określenie „ewidentnie odbiegała od rzeczywistego kwotowania rynkowego” nie daje Ci takiej możliwości. Po pierwsze, nie wiadomo, jak rozumieć w tym przypadku słowo „ewidentnie” po drugie, nie wiadomo, co firma inwestycyjna rozumie przez „rzeczywiste kwotowanie rynkowe”, ponieważ na rynku Forex nie ma jednego zcentralizowanego miejsca kwotowania instrumentów pochodnych CFD czy opcji binarnych.

Część firm inwestycyjnych podkreśla, że nie działają jako Market Maker, lecz przekazują zlecenia swoich klientów do innych firm inwestycyjnych (nazywanych dostawcami płynności) w celu ich wykonania. Jest to możliwe dzięki współpracy w ramach technologicznej platformy łączącej dostawców płynności (największe globalne banki) oraz jej odbiorców (np. brokerów przekazujących zlecenia swoich klientów). Należy jednak pamiętać, iż na rynku Forex nie ma jednego miejsca, gdzie trafiają zlecenia klientów, a następnie zlecenia te są kojarzone i dochodzi do zawierania transakcji pomiędzy klientami. Tak działają bowiem tylko giełdy. Na rynku Forex drugą stroną transakcji zawsze jest jakaś firma inwestycyjna kwotująca ceny, po których istnieje możliwość zawarcia transakcji.

Pamiętaj - to, że firma inwestycyjna przekazuje Twoje zlecenie do innej firmy celem jego wykonania, nie zmienia faktu, iż konflikt interesu pomiędzy podmiotem wykonującym zlecenie a Tobą pozostaje. Polega on na tym, że firma inwestycyjna, która jest drugą stroną Twojej transakcji,  zarabia wówczas, gdy Ty tracisz i odwrotnie.

CFD to instrumenty pochodne, co oznacza, że ich wartość zależy bezpośrednio od wartości instrumentu bazowego, na który opiewają, a także od marży firmy inwestycyjnej. Instrumentami bazowymi mogą być np.: akcje, indeksy, waluty czy surowce.
Cechy charakterystyczne instrumentów pochodnych CFD:

• wartość zależy od wartości instrumentów bazowych (walut, indeksów, akcji, obligacji, surowców, towarów) oraz od marży doliczonej przez firmę inwestycyjną,
• transakcje, których przedmiotem są kontrakty na różnicę, zawierane są z zastosowaniem mechanizmu dźwigni finansowej, co oznacza, że możliwe jest otwieranie pozycji o wartości nominalnej wyższej, niż wpłacony depozyt zabezpieczający,
• możliwość otwarcia pozycji długiej (zarabianie na wzrostach ceny instrumentu) lub krótkiej (zarabianie na spadkach cen instrumentu),
• rozliczenie pieniężne na podstawie różnic kursowych (strona, która straciła, wypłaca stronie, która zyskała, różnicę pomiędzy wyceną pozycji z momentu jej zamknięcia i otwarcia),
• koszty w postaci spreadu (różnicy pomiędzy ceną kupna a sprzedaży), ujemnych punktów swapowych (koszty przetrzymania pozycji na kolejny dzień), prowizji. 

Poniżej zaprezentowano dwa przykłady funkcjonowania CFD w obrocie na rynku Forex:
Przykład 1 – bez uwzględnienia kosztów
Inwestor wpłaca na rachunek firmy inwestycyjnej 1000 zł. Korzysta z dźwigni finansowej na poziomie 1:10. Może więc otworzyć pozycję o wartości nominalnej 10 000 zł. Depozyt zabezpieczający wynosić będzie 1000 zł, przez co cała wpłacona kwota zostanie zablokowana na rachunku inwestora pod depozyt zabezpieczający. Niekorzystna zmiana ceny instrumentu  o 10% spowoduje stratę klienta w wysokości 100% zdeponowanych środków: 

10 000 zł * 0,1 = 1000 zł. 

Można więc powiedzieć, iż jeśli cena instrumentu CFD zmieni się o 10%, to inwestor albo straci wszystkie wpłacone na rachunek środki, albo uzyska 100% stopy zwrotu. Sytuacja bez uwzględnienia kosztów. 

Przykład 2 – z uwzględnieniem kosztów

Instrument  CFD, który nabył inwestor, kwotowany był w następujący sposób: cena kupna 99,5; cena sprzedaży 100,00. Inwestor zajął długą pozycję (gra na wzrosty), a więc nabył instrument po cenie sprzedaży równej 100. Jednakże wyjść z inwestycji może po cenie kupna, a więc po cenie 99,5. Oznacza to, iż pozycja klienta już w momencie jej otwarcia wyceniana będzie na -50 zł, ponieważ wyceniana będzie po cenie kupna 99,5. 0,5% ((100-99,5)/100)) od kwoty nominalnej transakcji, czyli 10 000 zł, wynosi 50 zł. Dodatkowo, jeśli firma inwestycyjna pobiera prowizję w wysokości 0,1 % od wartości nominalnej, to pozycja wyceniana będzie ze stratą: 

0,1% * 10 000 zł * 2 = 20
- 50 zł - 20 zł = -70 zł. 

Koszt prowizji został pomnożony razy 2, ponieważ firmy inwestycyjne często pobierają prowizję za otwarcie i zamknięcie pozycji już w momencie jej otwarcia. W takim przypadku, niekorzystna zmiana ceny instrumentu bazowego o 9,3 % spowoduje tzw. wyzerowanie rachunku: 

 1000 zł – (10 000 zł * 0,093) - 70 zł = 1000 – 930 zł – 70 zł = 0 zł.

Koszty są zróżnicowane i generalnie zależą od modelu, w jakim działa firma inwestycyjna. Głównymi opłatami są: opłaty w formie spreadu, prowizja za realizację zleceń, ujemne punkty swap. 

UKNF rekomenduje przed zawarciem umowy o świadczenie usług maklerskich na rynku Forex, szczegółowe zapoznanie się z tabelą opłat i prowizji stosowaną u brokera. Ponadto, UKNF wydał dla firm inwestycyjnych Wytyczne dotyczące świadczenia usług maklerskich na rynku OTC instrumentów pochodnych, które m.in. dotyczą standardów przekazywania informacji klientom lub potencjalnych klientom o wszelkich ponoszonych kosztach związanych ze świadczoną usługą. Więcej informacji na ww. temat można znaleźć pod linkiem

Broker walutowy (foreksowy) to w rzeczywistości podmiot przyjmujący zlecenia klientów do wykonania dotyczące  instrumentów pochodnych (CFD, opcji). W Polsce usługi w tym zakresie mogą być świadczone wyłącznie przez uprawnione do tego podmioty (firmy inwestycyjne).
Firmy inwestycyjne można podzielić na dwie kategorie:

• brokerów typu Market Maker, będących drugą stroną transakcji,
• brokerów przekazujących zlecenie do wykonania do innej firmy inwestycyjnej lub firm inwestycyjnych.

Oto kilka podstawowych zasad, którymi powinieneś się kierować nawiązując kontakt z firma inwestycyjną:

1.    sprawdź, czy broker, z którym zamierzasz zawrzeć umowę, może świadczyć usługi maklerskie na terytorium Polski (tzn. czy jest firmą inwestycyjną i prowadzi swoją działalność legalnie):

• w przypadku brokerów zarejestrowany w Polsce sprawdź tu: Rejestr firm inwestycyjnych
• w przypadku zagranicznych firm inwestycyjnych (broker zagraniczny) sprawdź tu: Zestawienie notyfikacji zagranicznych firm inwestycyjnych na terytorium RP bez otwierania oddziału
  

2.    sprawdź, czy firma inwestycyjna jest polskim czy zagranicznym brokerem (jest to ważne m.in. ze względu na zakres nadzoru KNF i powinność stosowania polskich przepisów, dalej znajdziesz szersze wyjaśnienia),
3.    przeczytaj uważnie warunki umowy i każdego regulaminu, który stanowi integralną część umowy (w szczególności zwróć uwagę na zakres odpowiedzialności brokera, tryb rozpatrywania skarg i zgodnie z jakim prawem będą rozstrzygane ewentualne spory). Zwróć też uwagę na wszelkie zapisy dokumentów umownych wskazujące na subiektywne prawo firmy inwestycyjnej do ustalania warunków transakcyjnych według własnego uznania, np. dowolne rozszerzanie spreadu w warunkach bliżej nieokreślonych czy zmieniania warunków zawartych transakcji z powodu błędnych cen itd.,
4.    nie ulegaj emocjom i nie działaj pod wpływem chwili, a w szczególności unikaj sytuacji, kiedy za namową osoby reprezentującej brokera godzisz się na zawarcie umowy, choć nic nie rozumiesz i wpłacasz pieniądze na jego konto, 
5.    nie spiesz się, weź dokumenty ze sobą do domu lub na spokojnie przeczytaj na stronie internetowej (jeśli taka możliwość istnieje). Jeśli osoba kontaktująca się z Toba w mieniu brokera, utrudnia Ci to albo zniechęca Cię do zapoznania się z dokumentami, zachowaj szczególną ostrożność i rozsądek,
6.    zapoznaj się z  kosztami, jakie będziesz ponosił i upewnij się, że rozumiesz, w jaki sposób są naliczane. Gdy już zawrzesz pierwsze transakcje sprawdź, czy wysokość ponoszonych kosztów jest zgodna z tymi, o których firma inwestycyjna Cię poinformowała,
7.    sprawdź, jaki model działania przyjął broker (Market Maker, inny), a następnie zweryfikuj, kto tak naprawdę będzie wykonywał Twoje zlecenia i od kogo będzie zależała jakość świadczonych na Twoją rzecz usług. Informacje o firmie inwestycyjnej, którą będzie wykonywała Twoje zlecenia, powinieneś znaleźć w umowie lub regulaminie świadczenia usług maklerskich. Ta wiedza pozwoli Ci upewnić się, kto naprawdę będzie odpowiedzialny za realizację Twoich zleceń,
8.    sprawdź, jak będą chronione Twoje pieniądze (czy firma inwestycyjna jest uczestnikiem systemu rekompensat dla firm inwestycyjnych i w jakim kraju),
9.    sprawdź, gdzie będą przechowane Twoje pieniądze po dokonaniu wpłaty na rachunek firmy inwestycyjnej (w banku polskim czy zagranicznym i konkretnie, na jakim rachunku bankowym),
10.    jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości bądź nie rozumiesz jakiekolwiek zapisu umowy czy regulaminu, zwróć się z tym do firmy inwestycyjnej. Jeśli broker nie udzieli wyczerpujących i satysfakcjonujących odpowiedzi, poważnie zastanów się, czy na pewno chcesz zawrzeć z nim umowę.

UKNF informuje, iż na terytorium RP na rynku Forex działają zarówno polskie, jak i zagraniczne firmy inwestycyjne. Polskie firmy inwestycyjne podlegają pełnemu nadzorowi UKNF (zgodnie z przepisami krajowymi), natomiast zagraniczne firmy inwestycyjne, z uwagi na implementowanie do polskiego porządku prawnego przepisów unijnych, podlegają ograniczonej kontroli UKNF.

Wykonywanie działalności maklerskiej na terytorium Polski przez zagraniczną firmę inwestycyjną możliwe jest w dwóch formach:
1.    poprzez utworzenie oddziału,
2.    transgranicznie – bez konieczności otwierania oddziału. To oznacza, że zagraniczna firma inwestycyjna nie ma w Polsce biura, do którego mógłbyś przyjść, ani pracowników, z którymi mógłbyś się spotkać osobiście, aby np. złożyć skargę. Jedyny kontakt możliwy jest przez internet albo telefon za granicę.

Polskie przepisy, w ślad za regulacjami UE, określają pewne warunki, których spełnienie umożliwia działalność zagranicznych firm inwestycyjnych na terenie Polski. Niemniej jednak, uprawnienia nadzorcze UKNF w stosunku do takich firm są mocno ograniczone.

W przypadku zagranicznych firm inwestycyjnych działających na terytorium kraju w formie oddziału, UKNF wyłącznie nadzoruje zgodność prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności maklerskiej z określonymi w przepisach prawa polskiego zasadami świadczenia usług maklerskich. Działalność zagranicznej firmy inwestycyjnej wymaga również stosowania polskich regulacji w zakresie sposobu świadczenia usługi na rzecz klienta. Oznacza to, że UKNF może wymagać od oddziałów, aby m. in. w zgodzie z prawem polskim przekazywały polskim klientom informacje przed zawarciem umowy, aby treść umowy o świadczenie usług maklerskich zawierała warunki określone w przepisach polskich albo żeby klient polski otrzymał rzetelne i właściwe informacje na temat kosztów tych usług.  

W przypadku zagranicznych firm inwestycyjnych działających na terytorium kraju w formie transgranicznej – bez konieczności otwierania oddziału, rola UKNF, co do zasady, sprowadza się do czynności przyjęcia notyfikacji. Ewentualne uprawnienia nadzorcze sprowadzają się do monitorowania aktywności ww. firmy i powiadomienia właściwego macierzystego organu nadzoru w przypadku stwierdzenia nieprawdziwości w stosowaniu przepisów unijnych. Takie zagraniczne firmy inwestycyjne nie są zobowiązane do stosowania polskich regulacji, lecz stosują przepisy kraju swojej siedziby. Nie mają także obowiązku kontaktować się w języku polskim.

Wobec powyższego, UKNF rekomenduje ostrożne i rozważne podejmowanie decyzji w zakresie zawierania umów o świadczenie usług maklerskich z zagranicznymi brokerami.