Podstawowe obowiązki MIP - Komisja Nadzoru Finansowego

Data aktualizacji:

1. Działalność w charakterze małej instytucji płatniczej (MIP) może być wykonywana, jeżeli:

a. MIP posiada rozwiązania organizacyjne pozwalające na:

  • wyliczanie całkowitej miesięcznej kwoty transakcji płatniczych,
  • wykonanie obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zgodnie z ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawa AML);

b. osoba zarządzająca MIP nie została prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwo przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo, o którym mowa w art. 165a Kodeksu karnego, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub przestępstwo skarbowe.

2. MIP jest obowiązana posiadać:

a. program działalności i plan finansowy na okres pierwszych 12 miesięcy działalności, 

b. aktualną procedurę zarządzania ryzykiem, na które może być narażona.

3. Średnia całkowitej kwoty transakcji płatniczych z poprzednich 12 miesięcy wykonanych przez MIP, w tym przez agentów, za pośrednictwem których świadczy ona usługi płatnicze, nie może przekraczać kwoty stanowiącej równowartość 1 500 000 euro miesięcznie (przy obliczaniu tej kwoty należy zastosować kurs średni ogłaszany przez NBP, obowiązujący w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło przekroczenie).

4. W przypadku przekroczenia średniej całkowitej kwoty transakcji płatniczych, MIP, niezależnie od obowiązku zgłoszenia przekroczenia KNF:

a. dostosowuje rozmiar prowadzonej działalności w zakresie usług płatniczych do wymogu, o którym mowa w art. 117f ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. (u.u.p.), albo

b. składa wniosek o wydanie zezwolenia na świadczenie usług płatniczych w charakterze krajowej instytucji płatniczej, o którym mowa w art. 60 ust. 1 u.u.p. (zezwolenie KIP), w terminie 30 dni od końca okresu, w którym nastąpiło przekroczenie.

W okresie rozpoznawania wniosku MIP o wydanie zezwolenia KIP średnia całkowitej kwoty transakcji z poprzednich 12 miesięcy wykonanych przez MIP nie może przekraczać kwoty określonej w zgłoszeniu o przekroczeniu poziomu 1 500 000 euro całkowitej kwoty transakcji płatniczych, o którym mowa w art. 117p ust. 1 pkt 1 lit. b) u.u.p. (obowiązuje od 1 stycznia 2024 r.).

MIP, która przed 29 września 2023 r. złożyła wniosek o wydanie zezwolenia KIP w związku z przekroczeniem limitu transakcji płatniczych (na podstawie art. 117q u.u.p.) jest zobowiązana nie przekraczać najwyższej całkowitej kwoty transakcji płatniczych wykonanych w danym miesiącu, zgłoszonej w 2023 r.

5. MIP jest zobowiązana do ochrony środków pieniężnych otrzymanych od użytkowników w celu wykonania transakcji płatniczych, z zastosowaniem następujących zasad:

a. środki pieniężne przyjęte w celu wykonania transakcji płatniczych, w wysokości podlegającej przekazaniu odbiorcy albo innemu dostawcy w celu przekazania odbiorcy, nie są w żadnym momencie podczas przechowywania łączone ze środkami pieniężnymi posiadanymi przez MIP z innego tytułu;

b. środki pieniężne przyjęte w celu wykonania transakcji płatniczych, które nie zostały przekazane odbiorcy lub innemu dostawcy do końca dnia roboczego następującego po dniu otrzymania tych środków, są co najmniej w wysokości podlegającej przekazaniu odbiorcy albo innemu dostawcy w celu przekazania odbiorcy:

  • składane na wyodrębnionym do tego celu rachunku bankowym w banku krajowym, instytucji kredytowej lub oddziale banku zagranicznego lub
  • inwestowane w bezpieczne, płynne aktywa o niskim ryzyku, deponowane na wyodrębnionym do tego celu rachunku. 

Zasad tych nie stosuje się, jeżeli środki pieniężne przyjęte w celu wykonania transakcji płatniczych są chronione umową gwarancji bankowej albo ubezpieczeniowej albo umową ubezpieczenia, obejmującymi zwrot przez gwaranta lub zakład ubezpieczeń wpłat wniesionych przez użytkowników w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania transakcji płatniczej, do wysokości dokonanej wpłaty. Umowa gwarancji bankowej albo ubezpieczeniowej powinna obejmować upoważnienie dla KNF do wydawania dyspozycji wypłaty przez gwaranta lub zakład ubezpieczeń środków pieniężnych z gwarancji. MIP stosująca taki sposób ochrony środków obowiązana jest składać KNF dokumenty potwierdzające zawarcie kolejnej umowy gwarancji albo ubezpieczenia, obejmującej cały okres prowadzenia działalności, przed upływem terminu obowiązywania umowy poprzedniej.

6. MIP jest obowiązana do: 

a. informowania KNF o łącznej wartości i liczbie transakcji płatniczych wykonanych w zakresie poszczególnych rodzajów usług płatniczych (w tym przez agentów) w danym: 

  • kwartale – w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu kończącym dany kwartał, 
  • roku – w terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po danym roku, 
  • miesiącu – w terminie do piętnastego dnia miesiąca następującego po danym miesiącu – w okresie, w którym, w przypadku przekroczenia limitu dla średniej całkowitej kwoty transakcji płatniczych, MIP dostosowuje rozmiar prowadzonej działalności do wymogów określonych tym limitem.

[UWAGA: Wymóg w zakresie przekazywania informacji o łącznej wartości i liczbie transakcji płatniczych wykonanych w zakresie poszczególnych rodzajów usług płatniczych w danym kwartale i w danym roku oraz rocznego sprawozdania finansowego stosuje się także w przypadku, gdy MIP w danym okresie nie wykonała żadnej transakcji płatniczej, z wyjątkiem przypadku, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą w charakterze MIP w danym okresie miała zawieszoną działalność gospodarczą].

b. przekazywania do KNF rocznego sprawozdania finansowego wraz z odpisem uchwały albo postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego – w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający, jeżeli takie sprawozdanie sporządza;
c. przekazywania do KNF rocznej informacji o ocenie i aktualizacji procedur w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym i ryzykiem naruszenia bezpieczeństwa, a także ocenie środków ograniczających ryzyko oraz mechanizmów kontroli, o których mowa w art. 32f ust. 1 pkt 2 u.u.p. – corocznie, w terminie do 31 stycznia roku następnego;
d. przekazywania do KNF danych dotyczących oszustw związanych z wykonywanymi usługami płatniczymi, uwzględniając różne sposoby świadczenia usług płatniczych – co pół roku, w terminie do końca miesiąca następującego po danym półroczu;
e. wykonywania i przestrzegania zaleceń wydawanych przez KNF;
f. wypełniania obowiązków wynikających z przepisów ustawy AML jako tzw. „instytucja obowiązana” w rozumieniu przepisów tej ustawy;
g. informowania KNF o każdej zmianie danych objętych wpisem do rejestru (np. zmiana nazwy, usunięcie agenta, zmiana numeru rachunku płatniczego), poprzez złożenie stosownego wniosku;

h. informowania KNF o zamiarze zakończenia działalności gospodarczej lub działalności w charakterze MIP.

7. MIP jest obowiązana dokonywać transferu środków pieniężnych otrzymanych od użytkowników w drodze polecenia przelewu wyłącznie za pośrednictwem rachunku płatniczego utworzonego do dokonywania takich transferów. Rachunek taki może być prowadzony wyłącznie przez bank krajowy, oddział banku zagranicznego, instytucję kredytową, instytucję pieniądza elektronicznego, instytucję płatniczą i spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową (obowiązuje od 29 marca 2024 roku). 

Środki pieniężne znajdujące się na takim rachunku, w przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko MIP, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego albo administracyjnego tytułu wykonawczego, chyba że postępowanie egzekucyjne dotyczy roszczeń użytkowników wobec MIP z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usług płatniczych za pośrednictwem tego rachunku.

MIP ma również obowiązek przekazać KNF numer tego rachunku płatniczego, wraz z kopią umowy tego rachunku. Informacja ta powinna zostać przekazana najpóźniej w terminie 14 od dnia zawarcia lub zmiany umowy rachunku.

8. MIP jest obowiązana do wnoszenia opłat na pokrycie kosztów nadzoru w kwocie stanowiącej iloczyn całkowitej kwoty transakcji płatniczych wykonanych przez MIP, w tym także przez jego agentów, i stawki nie przekraczającej 0,025%. W Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru nad małymi instytucjami płatniczymi określono:

a. terminy uiszczania, wysokość i sposób obliczania wpłat na pokrycie kosztów nadzoru,

b. sposób i terminy rozliczania należności z tytułu wpłat na pokrycie kosztów nadzoru.

9. W przypadku stwierdzenia naruszenia przez MIP warunków i obowiązków związanych z prowadzeniem działalności w zakresie usług płatniczych, KNF może zastosować określone w u.u.p. środki i sankcje nadzorcze, w tym kary pieniężne, a nawet wydać decyzję o zakazie prowadzenia działalności w charakterze MIP.