Wstęp - Komisja Nadzoru Finansowego

Data aktualizacji:

Zgodnie z art. 30a ustawy Prawo bankowe bank w formie spółki akcyjnej i bank spółdzielczy mogą być utworzone po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. W myśl art. 31 ust. 1 ustawy Prawo bankowe wniosek do Komisji Nadzoru Finansowego o wydanie zezwolenia na utworzenie banku powinien zawierać:

  1. określenie nazwy i siedziby banku;
  2. określenie czynności bankowych, do których wykonywania bank ma być upoważniony, oraz dane o przedmiocie i zakresie zamierzonej działalności;
  3. dane dotyczące:
    1. założycieli i osób przewidzianych do objęcia w banku stanowisk członków zarządu oraz rady nadzorczej,
    2. kapitału założycielskiego.

W myśl art. 31 ust. 2 ustawy Prawo bankowe do wniosku załącza się:

  1. projekt statutu banku;
  2. program działalności i plan finansowy banku na okres co najmniej trzyletni;
  3. dokumenty dotyczące założycieli i ich sytuacji finansowej, w tym oświadczenia składane przez nich w tym zakresie (zgodnie z art. 31a ustawy Prawo bankowe oświadczenia te są składane pod rygorem odpowiedzialności karnej; składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań);
  4. opinię właściwych władz nadzorczych kraju siedziby wnioskodawcy, jeżeli założycielem jest bank zagraniczny.

Stosownie do art. 31 ust. 4 ustawy Prawo bankowe jeżeli z wnioskiem o wydanie zezwolenia na utworzenie banku występuje więcej niż 10 założycieli, są oni obowiązani ustanowić 1-3 pełnomocników, którzy będą ich reprezentować wobec Komisji Nadzoru Finansowego w okresie poprzedzającym wydanie zezwolenia na utworzenie banku. Pełnomocnictwo powinno być sporządzone w formie aktu notarialnego.

Na podstawie art. 31b pkt 3) ustawy Prawo bankowe minister właściwy do spraw instytucji finansowych został upoważniony do określenia, w drodze rozporządzenia wykaz dokumentów dotyczących założycieli i ich sytuacji finansowej, w tym oświadczeń składanych przez nich w tym zakresie. Wykaz ten zawarty jest w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju I Finansów z dnia 10 marca 2017 r. w sprawie informacji i dokumentów dotyczących założycieli i zarządu banku przekazywanych Komisji Nadzoru Finansowego (Dz. U. z dnia 30 marca 2017 r.). Zgodnie z § 10 tego rozporządzenia omawiane dokumenty dotyczące założycieli obejmują:

  1. poświadczoną kopię dokumentu potwierdzającego tożsamość założyciela, zawierającego co najmniej imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, datę i miejsce urodzenia oraz wizerunek – w przypadku osób fizycznych, albo odpis aktualny z Krajowego Rejestru Sądowego, albo pobrany samodzielnie wydruk komputerowy aktualnych informacji o podmiocie wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego lub innego właściwego rejestru prowadzonego przez upoważniony organ, wydane nie później niż 3 miesiące przed dniem złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku, zawierające co najmniej nazwę, adres siedziby, imiona i nazwiska osób uprawnionych do reprezentacji wraz z zasadami reprezentacji i formę prawną – w przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej; jeżeli zgodnie z przepisami dotyczącymi innego właściwego rejestru odpis nie zawiera wszystkich informacji wskazanych w zdaniu poprzedzającym, informacje te należy przekazać w formie oświadczenia;
  2. poświadczone kopie statutu, umowy spółki lub innego dokumentu poświadczającego przedmiot działalności założyciela, o ile wykonuje działalność gospodarczą, albo oświadczenie, że nie wykonuje działalności gospodarczej;
  3. graficzny schemat organizacyjny grupy, do której należy założyciel, obejmującej podmioty od niego zależne oraz podmioty, w których podmiot ten oraz podmioty od niego zależne posiadają znaczący udział kapitałowy w rozumieniu art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń, zakładami reasekuracji i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1252), z oznaczeniem nazw i adresów siedziby podmiotów wchodzących w skład grupy, przedmiotów ich działalności oraz rodzaju i zakresu powiązań między podmiotami w grupie, a w przypadku podmiotów podlegających nadzorowi sprawowanemu przez organ nadzoru nad rynkiem finansowym – ze wskazaniem także organu nadzoru;
  4. poświadczone kopie dokumentów tożsamości członków zarządu założyciela lub osób kierujących jego działalnością, zawierających co najmniej imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz wizerunek – w przypadku gdy założyciel jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;
  5. życiorys założyciela – jeżeli jest osobą fizyczną, życiorysy osób wymienionych w pkt 4, dokumenty poświadczające ich wykształcenie, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe;
  6. informacje dotyczące założyciela oraz każdej z osób wymienionych w pkt 4:
    1. w przypadku osób fizycznych – z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe, z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, a w przypadku osób, które w okresie 10 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku miały miejsce zamieszkania poza Rzecząpospolitą Polską – wydane przez Krajowy Rejestr Karny oraz przez właściwe organy państw, w których kandydat miał w tym okresie miejsce zamieszkania, nie później niż 3 miesiące przed dniem złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku,
    2. w przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – z Krajowego Rejestru Karnego o braku wyroków stwierdzających odpowiedzialność na podstawie przepisów o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe, wydane nie później niż 3 miesiące przed dniem złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku,
    3. oświadczenia o zakończonych ukaraniem postępowaniach administracyjnych i dyscyplinarnych,
    4. oświadczenia o zakończonych postępowaniach sądowych w sprawach gospodarczych, postępowaniach związanych z likwidacją, upadłością, postępowaniem naprawczym lub postępowaniem restrukturyzacyjnym, a także informacje o zakończonych postępowaniach związanych z likwidacją, upadłością, postępowaniem naprawczym lub postępowaniem restrukturyzacyjnym prowadzonych wobec podmiotu, w którym osoba posiada udział równy lub przekraczający 10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub w kapitale zakładowym lub wobec którego osoba jest podmiotem dominującym;
  7. oświadczenia mogące mieć wpływ na ocenę założyciela w świetle kryteriów określonych w art. 30 ust. 1b w związku z art. 25h ust. 2 ustawy Prawo bankowe:
    1. założyciela oraz każdej z osób wymienionych w pkt 4 o toczących się postępowaniach:
      • karnych o przestępstwo umyślne - z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego - lub postępowaniach w sprawie o przestępstwo karne skarbowe, w tym związanych z odpowiedzialnością, o której mowa w przepisach o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary,
      • dyscyplinarnych, administracyjnych wobec danej osoby o nałożenie kary lub innej sankcji administracyjnej,
      • sądowych w sprawach gospodarczych wobec danej osoby, postępowaniach związanych z likwidacją, upadłością lub postępowaniem restrukturyzacyjnym, a także o postępowaniach związanych z likwidacją, upadłością lub postępowaniem restrukturyzacyjnym prowadzonych wobec podmiotu, w którym osoba posiada udział równy lub przekraczający 10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub w kapitale zakładowym lub wobec którego osoba jest podmiotem dominującym;
    2. założyciela o:
      • środkach nadzorczych, jakie w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku były podejmowane przez właściwy organ nadzoru w stosunku do założyciela w związku z nieprawidłowościami w jego działalności, jeżeli założyciel wykonuje lub wykonywał działalność podlegającą nadzorowi właściwego organu nadzoru w państwie, w którym ma swoją siedzibę, albo oświadczenie, że nie wykonywał i nie wykonuje takiej działalności,
      • środkach nadzorczych, jakie w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku były podejmowane przez właściwy organ nadzoru w stosunku do podmiotu, w którym założyciel posiada lub posiadał udział równy lub przekraczający 10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub w kapitale zakładowym lub wobec którego założyciel jest lub był podmiotem dominującym, w związku z nieprawidłowościami w działalności tego podmiotu, jeżeli podmiot ten wykonuje lub wykonywał działalność podlegającą nadzorowi właściwego organu nadzoru w państwie, w którym ma swoją siedzibę, albo oświadczenie, że założyciel nie posiadał i nie posiada takich udziałów lub że nie był i nie jest takim podmiotem dominującym,
      • środkach nadzorczych, jakie w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku były podejmowane przez właściwy organ nadzoru w stosunku do założyciela będącego osobą fizyczną albo w stosunku do członków organu zarządzającego założyciela, w związku z nieprawidłowościami w działalności innych podmiotów podlegających nadzorowi właściwego organu nadzoru, w których założyciel będący osobą fizyczną albo członek organu zarządzającego założyciela był członkiem organu zarządzającego w okresie podjęcia środków nadzorczych, albo oświadczenie, że założyciel będący osobą fizyczną albo członek organu zarządzającego założyciela nie był członkiem organu zarządzającego podmiotu podlegającego nadzorowi właściwego organu nadzoru,
      • zobowiązaniach, o których mowa w art. 30 ust. 1b ustawy - Prawo bankowe,
      • przypadkach odmowy uzyskania lub cofnięcia jakiegokolwiek zezwolenia lub zgody w związku z wykonywaną lub planowaną działalnością albo pełnieniem funkcji na rynku finansowym, z podaniem przyczyn,
      • przypadkach ustania z woli pracodawcy lub zleceniodawcy zatrudnienia w jakiejkolwiek postaci w instytucji wykonującej działalność na rynku finansowym, z podaniem przyczyn,
      • prowadzonych przez właściwe organy nadzoru państw członkowskich Unii Europejskiej w okresie ostatnich 5 lat postępowaniach z wniosku lub zawiadomienia założyciela, dotyczących zamiaru nabycia albo objęcia akcji lub udziałów albo stania się podmiotem dominującym instytucji kredytowej, zakładu ubezpieczeń lub firmy inwestycyjnej, z podaniem organu prowadzącego postępowanie, daty wszczęcia i zakończenia postępowania, oznaczeniem podmiotu, którego dotyczył zamiar, oraz wskazaniem wyników postępowania;
  8. zweryfikowane przez podmiot uprawniony do badania sprawozdania finansowego sprawozdania finansowe założyciela za ostatnie 3 lata przed datą złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku lub z całego okresu działalności, jeżeli założyciel wykonuje działalność gospodarczą przez czas krótszy niż okres 3 lat, w przypadku gdy obowiązek sporządzania takich sprawozdań finansowych wynika z odrębnych przepisów prawa; w przypadku gdy wniosek został złożony w okresie poprzedzającym sporządzenie sprawozdania finansowego za okres danego roku obrotowego i jego weryfikację, założyciel powinien przedłożyć wstępne sprawozdanie finansowe, a w razie jego braku - inne dokumenty potwierdzające jego sytuację finansową, aktualną na dzień złożenia wniosku;
  9. potwierdzone przez bank informacje o przepływach środków pieniężnych na rachunkach bankowych założyciela, obejmujące okres roku poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku;
  10. kopie zeznań podatkowych składanych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych za ostatnie 3 lata podatkowe - w przypadku założyciela będącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych;
  11. zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości założyciela oraz zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne;
  12. informację o ratingach założyciela oraz jego podmiotów zależnych oraz ich zmianach w okresie ostatnich 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku, ze wskazaniem instytucji nadającej rating oraz wyjaśnieniem jego znaczenia, albo o braku nadanego ratingu;
  13. oświadczenie o liczbie akcji lub praw z akcji, które mają być objęte w tworzonym banku, ze wskazaniem ich udziału w liczbie głosów na walnym zgromadzeniu i kapitale zakładowym z uwzględnieniem wszystkich przywilejów lub ograniczeń, lub charakterystykę będących przedmiotem zamierzonego nabycia uprawnień podmiotu dominującego wraz z prawami lub statusem, z którymi wiążą się te uprawnienia;
  14. w przypadku działania w porozumieniu - charakterystykę porozumienia, ze wskazaniem prawa właściwego oraz praw i obowiązków stron porozumienia;
  15. oświadczenie o wysokości i udokumentowanym źródle pochodzenia środków, które mają być przeznaczone na kapitał założycielski tworzonego banku, oraz o sposobie i terminach ich przekazania, jak również wskazanie, czy są one pożyczone lub w inny sposób obciążone, ze wskazaniem pożyczkodawcy lub podmiotu, na rzecz którego środki są obciążone, oraz tytułu prawnego do korzystania z tych środków, warunków udzielenia pożyczki lub obciążenia środków i zwrotu pożyczki lub ustania obciążenia;
  16. oświadczenie o aktywach założyciela, które mają być zbyte w ciągu roku od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie banku ze wskazaniem żądanej ceny.

W przypadku gdy założyciel będący osobą prawną jest podmiotem zależnym, dokumenty, o których mowa w § 1 pkt 3, obejmują również dokumenty w zakresie określonym w § 10 dotyczące podmiotu dominującego wobec założyciela (§ 11 Rozporządzenia). Oświadczenia powinny być opatrzone podpisem poświadczonym notarialnie (§ 12 Rozporządzenia). Do dokumentów w języku obcym powinny zostać dołączone ich poświadczone tłumaczenia sporządzone przez tłumacza przysięgłego (§ 13 Rozporządzenia). Zagraniczne dokumenty urzędowe przed tłumaczeniem powinny być zalegalizowane przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązku legalizacji nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej (§ 14 Rozporządzenia). W przypadku gdy w toku postępowania w przedmiocie zezwolenia na utworzenie banku ulegnie zmianie stan faktyczny lub stan wiedzy, na których oparte są przekazane dokumenty, niezwłocznie i bez odrębnego wezwania powinny zostać złożone nowe dokumenty, zgodne z aktualnym stanem faktycznym i stanem wiedzy (§ 15 Rozporządzenia). Zamiast oryginałów dokumentów mogą być przedstawione ich odpisy, jeżeli ich zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem albo radcą prawnym (§ 16 Rozporządzenia).