Naruszenia ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi - Komisja Nadzoru Finansowego

Zgłaszanie naruszeń

Naruszenia ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi

Data aktualizacji:

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 99d ust. 1 Dyrektywy UCITS Państwa Członkowskie ustanawiają skuteczne i niezawodne mechanizmy sprzyjające zgłaszaniu właściwym organom potencjalnych lub faktycznych naruszeń przepisów krajowych, transponujących ww. dyrektywę, w tym bezpieczne kanały komunikacji na potrzeby zgłaszania takich naruszeń. Ustawodawca dokonał transpozycji ww. obowiązku w art. 237a Ustawy o funduszach. 

Ponadto Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii („Dyrektywa”) ustanawia minimalne normy ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii Europejskiej m in. w dziedzinie usług, produktów i rynków finansowych (art. 2 ust. 1 lit) a pkt ii) objętej zakresem stosowania Dyrektywy ZAFI1.

W motywie 20 ww. Dyrektywy wspomniano o już istniejących szczegółowych przepisach znajdujących się w aktach sektorowych, które również dotyczą zagadnień naruszenia prawa Unii Europejskiej. Przepisy te nadal pozostają w mocy, a Dyrektywa pełni wobec nich funkcję uzupełniającą i znajduje zastosowanie we wszystkich kwestiach nieuregulowanych przepisami aktów sektorowych. 

Takim przepisem sektorowym jest m.in. powołany wyżej art. 99d Dyrektywy UCITS2, którego treść odzwierciedla art. 237a Ustawy o funduszach.

Niniejsze informacje przeznaczone są dla osób mających wiedzę o okolicznościach, które mogą stanowić naruszenie Ustawy o funduszach. Ponadto, okoliczności te nie mogą być oparte na informacjach publicznie dostępnych, a osoby te powinny mieć o nich wiedzę w związku z ich zatrudnieniem w podmiotach sektora publicznego lub prywatnego (sygnaliści). Dzięki temu mają one możliwość dostarczenia na te okoliczności przekonujących dowodów opartych na wiarygodnym źródle. 

Wskazane poniżej sposoby odbierania zgłoszeń przez KNF zapewniają bezpieczeństwo i poufność obsługi zgłoszeń, w tym ich zabezpieczenie przed dostępem osób nieuprawnionych oraz umożliwiają przekazanie tych informacji KNF z zachowaniem wysokich standardów ochrony danych osobowych osoby zgłaszającej naruszenie. Zgłoszenia można dokonać także anonimowo.

Zgodnie z art. 237a ust. 2 zdanie pierwsze Ustawy o funduszach przekazanie KNF zgłoszenia, nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, a także innych obowiązków zachowania poufności informacji, wynikających z obowiązujących przepisów prawa lub umowy. Ponadto, w myśl art. 21 ust. 2 Dyrektywy osoby dokonujące zgłoszenia informacji na temat naruszeń zgodnie z Dyrektywą nie naruszają żadnych ograniczeń w zakresie ujawniania informacji i nie ponoszą żadnej odpowiedzialności w związku z takim zgłoszeniem, pod warunkiem że miały uzasadnione podstawy, by sądzić, że zgłoszenie takich informacji jest niezbędne do ujawnienia naruszenia zgodnie z Dyrektywą.

Sposób odbierania zgłoszeń:

1) w formie pisemnej na adres ul. Piękna 20, skr. poczt. 419, 00-549 Warszawa w podwójnej kopercie z koniecznym dopiskiem na kopercie „NARUSZENIA UFI”.

Zgłoszenie powinno zostać przesłane na specjalnie przygotowanym formularzu Naruszenia Ustawy o funduszach, którego wzór znajduje się poniżej lub zawierać wszystkie informacje jakie są wymagane w tym formularzu.

2) w formie elektronicznej na adres mailowy naruszenia_ufi@knf.gov.pl lub za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego Formularz zgłoszeniowy UFI. Zgłoszenie przesłane na adres mailowy powinno zostać przesłane na specjalnie przygotowanym formularzu Naruszenia UFI, którego wzór znajduje się poniżej lub zawierać wszystkie informacje, jakie są wymagane w tym formularzu. 

3) telefonicznie pod numerem telefonu (22) 262 46 48 w poniedziałki w godz. 10.00-12.00. W przypadku dokonania zgłoszenia telefonicznego należy przedstawić informacje w zakresie wymaganym w Formularzu zgłoszeniowym UFI. Zgłoszenia dokonane telefonicznie są nagrywane i protokołowane, a w przypadku gdy osoba zgłaszająca nie wyraziła zgody na nagrywanie treści rozmowy, są dokumentowane protokołem z rozmowy przez pracownika Urzędu Komisji uprawnionego do obsługi zgłoszeń.

4) osobiście

Zgłoszenia osobiste przyjmowane są w siedzibie Urzędu KNF w Warszawie przy ul. Pięknej 20 w dniach i godzinach pracy Urzędu po uprzednim uzgodnieniu terminu wizyty. W celu uzgodnienia terminu wizyty należy skontaktować się pod numerem telefonu (22) 262 46 48 w poniedziałki w godz. 10.00-12.00.

W przypadku dokonania zgłoszenia osobistego należy przedstawić informacje w zakresie wymaganym w Formularzu zgłoszeniowym UFI. Zgłoszenia dokonane osobiście są nagrywane i protokołowane, a w przypadku gdy osoba zgłaszająca nie wyraziła zgody na nagrywanie treści rozmowy, są dokumentowane protokołem ze spotkania przez pracownika Urzędu Komisji uprawnionego do obsługi zgłoszeń.

Procedury mające zastosowanie do obsługi zgłoszeń, w tym sposób ewentualnej komunikacji z osobami zgłaszającymi

Na żądanie osoby zgłaszającej KNF udziela jej kompleksowych informacji w zakresie trybu i zasad dochodzenia roszczeń z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy o podobnym charakterze lub ochrony przed odwetem, dyskryminacją lub innymi rodzajami niesprawiedliwego traktowania w związku z zatrudnieniem, w tym procedur dochodzenia odszkodowania pieniężnego, oraz o możliwości uzyskania przez osobę zgłaszającą zaświadczenia potwierdzającego fakt dokonania zgłoszenia.

W przypadku wskazania przez osobę zgłaszającą adresu korespondencyjnego lub adresu poczty elektronicznej, KNF niezwłocznie potwierdza otrzymanie zgłoszenia przez przesłanie pisemnego potwierdzenia na wskazany adres. Jeżeli osoba zgłaszająca sprzeciwia się przesłaniu potwierdzenia lub przesłanie potwierdzenia może zagrozić ochronie tożsamości tej osoby, KNF odstępuje od jego przesyłania. 

Upoważniony pracownik Urzędu KNF może zwrócić się do osoby zgłaszającej naruszenie w celu uzyskania wyjaśnień w zakresie przekazanych informacji lub o dodatkowe informacje, jakie mogą być w posiadaniu osoby zgłaszającej, z wykorzystaniem środka komunikacji, za pośrednictwem którego zgłoszenie zostało odebrane, albo z wykorzystaniem adresu korespondencyjnego lub adresu poczty elektronicznej wskazanego przez osobę zgłaszającą. Jeżeli osoba zgłaszająca sprzeciwia się przesyłaniu żądań wyjaśnień lub dodatkowych informacji lub przesłanie takich żądań może zagrozić ochronie tożsamości tej osoby, KNF odstępuje od żądania wyjaśnień lub dodatkowych informacji.

KNF przekazuje osobie zgłaszającej, która ujawniła swoją tożsamość, informacje na temat wyników zgłoszenia naruszenia w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia przyjęcia zgłoszenia.

Zasady zachowania poufności mające zastosowanie do zgłoszeń ze wskazaniem przypadków, w których dane osoby zgłaszającej mogą zostać ujawnione

Osobie zgłaszającej naruszenie zapewniona zostaje poufność, a ujawnione informacje podlegają ochronie na podstawie przepisów o tajemnicy zawodowej, do której zachowania zobowiązani są członkowie KNF oraz wszystkie osoby, które pracują lub pracowały dla Urzędu KNF, poza przypadkami, w których ujawnienie danych jest koniecznym i proporcjonalnym obowiązkiem wymaganym przepisami prawa w związku z wszczynanym lub toczącym się postępowaniem administracyjnym, przygotowawczym lub sądowym. 

Przekazywanie informacji związanych ze zgłoszeniem członkom KNF, pracownikom Urzędu KNF lub innemu uprawnionemu organowi następuje z zachowaniem poufności danych osobowych osoby zgłaszającej i osoby, której dotyczy zgłoszenie oraz wszelkich okoliczności sprawy, których ujawnienie mogłoby doprowadzić do identyfikacji tych osób.

KNF przechowuje dokumenty pisemne i elektroniczne otrzymanych zgłoszeń, nagrania rozmów z osobami zgłaszającymi oraz protokoły z rozmów z osobami zgłaszającymi w sposób zapewniający poufność danych osobowych. 

KNF zapewnia dostęp do przechowywanych dokumentów pisemnych i elektronicznych otrzymanych zgłoszeń, nagrań rozmów z osobami zgłaszającymi oraz protokołów z rozmów z osobami zgłaszającymi wyłącznie członkom KNF oraz pracownikom Urzędu KNF, którym taki dostęp jest niezbędny do wypełniania przez nich obowiązków służbowych. 

Zasady ochrony osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy o podobnym charakterze

Zgodnie z art. 237a ust. 2 zdanie drugie Ustawy o funduszach przekazanie KNF zgłoszenia naruszeń lub potencjalnych naruszeń Ustawy o funduszach w związku z działalnością funduszu inwestycyjnego otwartego nie może stanowić przyczyny rozwiązania z osobą zgłaszającą umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy o podobnym charakterze.

Ponadto art. 19 Dyrektywy nakłada na Państwa Członkowskie obowiązek podjęcia niezbędnych środków, aby zakazać wszelkie formy działań odwetowych wobec osób zgłaszających, w tym gróźb działań odwetowych3.

Osoby zgłaszające naruszenie, zatrudnione na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub innej umowy o podobnym charakterze, mogą korzystać z wszelkich przewidzianych prawem polskim środków odwoławczych i procedur, które mają na celu zapewnienie im ochrony przed niesprawiedliwym traktowaniem w związku ze zgłoszeniem naruszenia, w tym procedur dochodzenia odszkodowania. 

______________________
1Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010
2Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS)
3Do działań odwetowych zakazanych przez art. 19 Dyrektywy należy wskazać m .in. : a) zawieszenie przymusowego urlopu bezpłatnego, zwolnienie lub równoważne środki; b) degradację lub wstrzymanie awansu; c) przekazanie obowiązków, zmianę miejsca pracy, obniżenie wynagrodzenia, zmianę godzin pracy; d) wstrzymanie szkoleń; e) negatywną ocenę wyników lub negatywną opinii o pracy; f) nałożenie lub zastosowanie jakiegokolwiek środka dyscyplinarnego, nagany lub innej kary, w tym finansowej; g) przymus, zastraszanie, mobbing lub wykluczenie; h) dyskryminację, niekorzystne lub niesprawiedliwe traktowanie; i) nieprzekształcenie umowy o pracę na czas określony w umowę o pracę na czas nieokreślony, w sytuacji gdy pracownik mógł mieć uzasadnione oczekiwania, że zostanie mu zaoferowane stałe zatrudnienie; j) nieprzedłużenie lub wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę na czas określony; k) szkodę, w tym nadszarpnięcie reputacji danej osoby, zwłaszcza w mediach społecznościowych, lub strat finansowych, w tym strat gospodarczych i utraty dochodu; l) umieszczenie na czarnej liście na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego, co może skutkować tym, że dana osoba nie znajdzie w przyszłości zatrudnienia w danym sektorze lub danej branży; m) wcześniejsze rozwiązanie lub wypowiedzenie umowy dotyczącej towarów lub umowy o świadczenie usług; n) odebranie licencji lub zezwolenia; o) skierowanie na badania psychiatryczne lub lekarskie
Do pobrania

Formularz zgłoszeniowy naruszenie ustawy o funduszach

plik .docx, 65,3kB
Pobierz