KOMUNIKACJA
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) we wtorek, 27 czerwca 2023 r. skierował do banków stanowisko dotyczące ryzyka przedpłaty w umowach o kredyt hipoteczny z okresowo stałą stopą procentową. Wdrożenie przez banki zasad wynikających z tego stanowiska pozwoli ograniczyć ryzyko przedpłaty i służyć będzie upowszechnianiu kredytów o stałym lub okresowo stałym oprocentowaniu. Poniżej prezentujemy treść stanowiska UKNF przekazanego bankom.
Obserwowany wzrost wartości portfela hipotecznych kredytów mieszkaniowych z okresowo stałym oprocentowaniem powoduje wzrost istotności ryzyka przedpłaty mogącego wiązać się z potencjalnym refinansowaniem kredytów mieszkaniowych w związku ze spadkiem rynkowych stóp procentowych1.
Jednym z czynników pozwalających bankom ograniczać ryzyko przedpłaty może być odpowiednie ukształtowanie przez bank oferty kredytu hipotecznego z okresowo stałym oprocentowaniem. W ocenie Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, można uznać za dopuszczalne zastosowanie w ramach takiej oferty rozwiązania, zgodnie z którym ustalone w umowie stałe lub okresowo stałe oprocentowanie kredytu zastępowane byłoby (umownie), przed końcem okresu, na który zostało ono ustalone, nowym – niższym oprocentowaniem stałym lub okresowo stałym. Oprocentowanie to powinno być ustalone na nowy okres, biegnący od daty zawarcia aneksu, a przy tym nie krótszy niż okres, na jaki oprocentowanie stałe zostało ustalone w umowie (czyli zgodnie z Rekomendacją S2 – nie krótszy niż 5 lat), ale nie dłuższy niż pozostały okres kredytowania.
W ocenie UKNF należy natomiast uznać za niedopuszczalne:
Niezależnie od wykładni przepisów u.k.h.3, zgodnie z którą:
u.k.h. nie wyklucza możliwości uzgodnienia między stronami krótszego niż 5 lat okresu obowiązywania oprocentowania okresowo stałego,
UKNF zwraca uwagę na postanowienia Rekomendacji S, w świetle której:
Celem wprowadzenia powyższych zasad jest w szczególności umożliwienie klientom ograniczenia ich ekspozycji na ryzyko stopy procentowej związanej z zaciągniętym kredytem hipotecznym. Rozwiązania wskazane jako w ocenie UKNF niedopuszczalne powodowałyby – niezgodnie z powyższymi zasadami – odstąpienie od zasady minimalnego
5-letniego okresu, w którym oprocentowanie przy kredycie hipotecznym o okresowo stałym oprocentowaniu ma stały poziom i odejście od kierunku wyznaczanego postanowieniami Rekomendacji S. Ponadto upowszechnienie rozwiązania dopuszczającego możliwość wcześniejszej zmiany okresowo stałego oprocentowania kredytu hipotecznego na zmienne stanowiłoby poważny regres w procesie ograniczania narażenia kredytobiorców na ryzyko związane ze wzrostem rynkowych stóp procentowych. W konsekwencji banki zostałyby narażone przy tym na ryzyko prawne związane z materializacją ryzyka stopy procentowej dla kredytobiorców i zarzutami wprowadzania w błąd przy oferowaniu zmiany metody oprocentowania kredytu. Z tych samych względów, jak również w celu zapewnienia skuteczności rozwiązań ograniczających ryzyko przedpłaty, banki nie powinny oferować kredytów refinansowych zmieniających przyjęty pierwotnie przez kredytobiorcę profil ryzyka stopy procentowej.
Choć Rekomendacja S nie odnosi się do kwestii umownej zmiany (obniżenia) poziomu oprocentowania stałego w okresie jego obowiązywania, rozwiązanie wskazane jako w ocenie UKNF dopuszczalne nie narusza zasad i celów tej rekomendacji. Rozwiązanie to w szczególności:
nie naraża kredytobiorców na ryzyko związane ze wzrostem rynkowych stóp procentowych, a banków na konsekwencje materializacji tego ryzyka.
Warunkiem skuteczności tego rozwiązania, jak również stanowczym oczekiwaniem organu nadzoru jest respektowanie przez wszystkie banki zasady nieoferowania refinansowania kredytów o stałym lub okresowo stałym oprocentowaniu kredytami o oprocentowaniu zmiennym lub kredytami o oprocentowaniu okresowo stałym z okresem jego obowiązywania krótszym niż okres, na jaki oprocentowanie stałe zostało ustalone w umowie kredytu refinansowanego.
UKNF zwraca uwagę, że projektując i stosując to rozwiązanie, banki powinny w szczególności:
Stanowisko UKNF dot. ryzyka przedpłaty w umowach o kredyt hipoteczny z okresowo stałą stopą procentową
plik .pdf, 519,1kB