Komisja Nadzoru Finansowego („KNF”, „Komisja”) wydała 26 lutego 2021 r. decyzję nakładającą na BNP Paribas Bank Polska SA z siedzibą w Warszawie („Depozytariusz”)

• karę pieniężną w wysokości 100 000 zł za nienależyte sprawowanie stałej kontroli czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez Altus Fundusz Inwestycyjny Otwarty Parasolowy w związku z wyceną akcji jednej ze spółek („Spółka”), której akcje wprowadzone zostały do obrotu na New Connect, mającej na celu zapewnienie, aby wartość aktywów netto tego funduszu oraz wartość aktywów netto przypadająca na jednostkę uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem tego funduszu, co stanowi naruszenie art. 72 ust. 3 w zw. z art. 72 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („Ustawa o funduszach inwestycyjnych”)
• karę pieniężną w wysokości 100 000 zł za nienależyte sprawowanie stałej kontroli czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez:
  a)    Altus Absolutnej Stopy Zwrotu Fundusz Inwestycyjny Zamknięty
  b)    Altus Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywnej Alokacji Spółek Dywidendowych
  c)    Altus Absolutnej Stopy Zwrotu Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Rynków Zagranicznych 2
  d)    Altus Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywny Akcji
  e)    Altus Fundusz Inwestycyjny Zamknięty GlobAl 2
  f)    Altus Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Akcji Globalnych
  g)    Altus Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Akcji Globalnych 2
  h)    Altus Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Akcji +
  i)    Altus 33 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty
  w związku z wyceną akcji Spółki, mającej na celu zapewnienie, aby wartość aktywów netto tych funduszy oraz wartość aktywów netto przypadająca na certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem ww. funduszy, co stanowi naruszenie art. 72 ust. 3 w związku z art. 72 ust. 1 pkt 7 Ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Wycena akcji spółki dokonywana przez fundusze w okresie od grudnia 2017 r. do września 2018 r. była przeprowadzana nieprawidłowo, za co na Altus TFI została nałożona kara m.in. decyzją Komisji z dnia 25 czerwca 2019 r. Wycena akcji Spółki znajdujących się w portfelach funduszy bazowała na cenie zamknięcia na NewConnect i nie uwzględniała znacząco niskiego wolumenu bądź też braku obrotu akcjami Spółki, co zgodnie z obowiązującymi przepisami wymagało dokonania korekty wyceny do wartości godziwej. 

Depozytariusz funduszy (tj. Raiffeisen Bank Polska SA) akceptował wyceny, również przyjmując cenę akcji z rynku NewConnect – nie zgłaszał uwag i zastrzeżeń do przyjętej metody wyceny akcji Spółki. Skutkiem braku należytej kontroli przez Depozytariusza nad wyceną akcji Spółki było poniesienie przez uczestników wyższej opłaty za zarządzanie o ponad 1 mln zł, niż gdyby akcje te wyceniane były przez fundusze w wartości godziwej. 

Depozytariusz jest podmiotem działającym w interesie uczestników funduszy inwestycyjnych. Do jego obowiązków należy m. in. zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu oraz wartość jednostki uczestnictwa lub certyfikatu inwestycyjnego były obliczane zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu. Zapewnienie to, powinno odbywać się co najmniej poprzez stałą kontrolę czynności faktycznych i prawnych, dokonanych przez fundusz. 

Jakkolwiek wycena aktywów należy do zadań Towarzystwa będącego organem funduszu inwestycyjnego, to obowiązkiem depozytariusza jest zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu oraz wartość jednostki uczestnictwa/certyfikatu inwestycyjnego, były obliczane zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu. Prawidłowe realizowanie przedmiotowych obowiązków przez podmioty nadzorowane ma szczególne znaczenie dla uczestników funduszu inwestycyjnego. Wartość jednostki uczestnictwa/certyfikatu inwestycyjnego stanowi podstawowy miernik pozwalający uczestnikom funduszu na oszacowanie wartości majątku, którym dysponują w związku z zainwestowanymi środkami. Informacje te mogą mieć również znaczenie przy podejmowaniu przez uczestników decyzji dotyczących rozpoczęcia, kontynuowania lub zakończenia inwestycji w jednostki uczestnictwa/certyfikaty inwestycyjne. Nieprawidłowa wycena aktywów funduszu inwestycyjnego nie tylko wprowadza w błąd uczestników rynku, ale może skutkować również obciążeniem funduszu i jego uczestników wyższymi kosztami wynagrodzenia.

Maksymalny wymiar kary w przypadku pierwszego z wymienionych naruszeń wynosi 541 959 500 zł, a w przypadku drugiego 5 000 000 zł. 

Wszystkie wskazane naruszenia były dokonane w okresie, gdy funkcję depozytariusza w odniesieniu do funduszy pełnił Raiffeisen Bank Polska SA. Z dniem 31 października 2018 r. przeniesiono na BNP Paribas Bank Polska SA podstawową działalność Raiffeisen Bank Polska SA. Działalność ta obejmowała m. in. wykonywanie funkcji depozytariusza dla funduszy inwestycyjnych. Z uwagi na następstwo prawne, kary zostały nałożone na BNP Paribas Bank Polska SA.