UKNF w toku prowadzonych prac legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (UD 235) zgłosił propozycję zmiany przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zmiana służy przede wszystkim zwiększeniu poziomu ochrony inwestorów poprzez ograniczenie katalogu podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszy inwestycyjnych w ramach umowy outsourcingu. Zgodnie z przedstawioną propozycją usługi outsourcingu zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszy inwestycyjnych będą mogły być wykonywane przez:

1. inne towarzystwa funduszy inwestycyjnych (dalej: „tfi”), które posiadają zezwolenie na zarządzanie portfelami inwestycyjnymi, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych;
2. podmioty krajowe prowadzące działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami inwestycyjnymi, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych;
3. podmioty z państw członkowskich UE prowadzące działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami inwestycyjnymi, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych;
4. podmioty z państw należących do OECD innych niż państwa członkowskie UE prowadzące działalność maklerską (po spełnieniu przez nie dodatkowych ustawowych warunków);
5. wyspecjalizowane podmioty inne niż wskazane wyżej, które posiadają zezwolenie na zarządzanie portfelami inwestycyjnymi, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych (po spełnieniu przez ten podmiot dodatkowych ustawowych warunków) – wyłącznie w odniesieniu do usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu aktywów niepublicznych.

Uzasadnienie propozycji

Pierwotnie ustawodawca w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi¹ przyjął bardzo liberalne podejście w przedmiocie outsourcingu czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tfi. Wyraża się ono w pozostawieniu im znacznej swobody przy powierzaniu innym podmiotom określonych czynności, w tym tak kluczowych jak zarządzanie portfelami funduszy inwestycyjnych.

Przekazanie niektórych czynności do wykonywania innym podmiotom ze swej istoty może zwiększać ryzyka dla funduszy zarządzanych przez TFI, a tym samym jego klientów. W szczególności, ograniczony obieg informacji pomiędzy tfi i jego zleceniobiorcami może utrudniać bieżący nadzór nad realizacją procesów objętych usługą outsourcingu Zagrożenia te są szczególnie widoczne w przypadku kluczowego dla roli towarzystwa obszaru, jakim jest zarządzanie portfelami funduszy inwestycyjnych.

Ryzyko konfliktu interesów jest tu szczególnie wysokie. Ma ono miejsce zwłaszcza w sytuacji, gdy tfi tworzy fundusz inwestycyjny o przedmiocie działalności, która powoduje konieczność powierzenia zarządzania jego portfelem inwestycyjnym podmiotowi dysponującemu w tym zakresie wiedzą specjalistyczną (np.: zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami), której jednocześnie nie posiada tfi. W przypadku utworzenia przez tfi funduszy o przedmiocie działalności, do którego TFI nie ma odpowiedniego know-how, dochodzi do sytuacji, gdy klient funduszu jest jednocześnie podmiotem mającym docelowo świadczyć usługę outsourcingu. W takich sytuacjach wzrasta ryzyko niewykrycia przez tfi naruszeń i nieprawidłowości w zarządzaniu portfelem inwestycyjnym tych funduszy. Dodatkowo, możliwość efektywnego zarządzania tym ryzykiem jest szczególnie utrudnione w sytuacji, w której podmiot świadczący usługę outsourcingu zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu jest jednocześnie większościowym akcjonariuszem tfi bądź dominującym uczestnikiem funduszu. W takiej sytuacji dominująca rola w kształtowaniu konstrukcji i polityki inwestycyjnej funduszy, czy wreszcie w bieżącym prowadzeniu spraw funduszu będzie de facto należeć nie do towarzystwa, lecz do podmiotu, któremu powierzono zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu. 

Te nieprawidłowości nie tylko powodowały straty dla inwestorów, ale również znaczne obciążenie i ryzyka dla innych uczestników rynku (np. depozytariuszy funduszy) oraz negatywnie wpłynęły na reputację całego sektora, co przełożyło się na spadek zaufania do rynku kapitałowego.

Projektowanej zmianie ustawy towarzyszy przepis przejściowy, zapewniający tfi adekwatny okres (18 miesięcy) na dostosowanie działalności pod względem prawnym i organizacyjnym. 

___________________