Komunikaty za lata 2016-2019 - Komisja Nadzoru Finansowego

O KNF

Komunikat z 48. posiedzenia Komisji Nadzoru Finansowego w dniu 3 grudnia 2019 r.

Data aktualizacji:
W czterdziestym ósmym posiedzeniu Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) udział wzięli:
  • Jacek Jastrzębski – Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowegoi,
  • Małgorzata Iwanicz-Drozdowska – Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowegoii, , 
  • Rafał Mikusiński – Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowegoiii, ,
  • Jan Pawelec – Przedstawiciel ministra właściwego ds. gospodarki,
  • Jan Wojtyła – Przedstawiciel ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznegoiv, ,
  • Andrzej Kaźmierczak – Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiegov, ,
  • Cezary Kochalski – Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
  • Mirosław Panek – Przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego*,
  • Marek Niechciał, Przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów*,
  • Maciej Wąsik – Przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego ds. koordynowania działalności służb specjalnych*.

1. Komisja jednogłośnie przyjęła, skierowaną do banków, znowelizowaną Rekomendację S dotyczącą dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie.

Rekomendacja S stanowi zbiór zasad dotyczących dobrych praktyk w zakresie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie.

Najważniejsze nowe rozwiązania, jakie wprowadza znowelizowana Rekomendacja S, to zasady dotyczące zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie oprocentowanymi stałą stopą procentową lub okresowo stałą stopą procentową. Banki powinny posiadać wśród oferty kredytów zabezpieczonych hipotecznie na nieruchomościach mieszkalnych dla klientów detalicznych, również kredyty zabezpieczone hipotecznie oprocentowane stałą stopą procentową lub okresowo stałą stopą procentową, rozumianą tak jak w Rekomendacji. Powinny także umożliwiać klientom zmianę formuły oprocentowania w ramach już zawartej umowy kredytu zabezpieczonego hipotecznie ze zmiennej stopy procentowej na stałą stopę procentową lub okresowo stałą stopę procentową.

Zawarte w Rekomendacji postanowienia odnoszące się do kredytów z opcją zwolnienia ze zobowiązania wobec banku z tytułu ekspozycji kredytowej zabezpieczonej hipotecznie na nieruchomości mieszkalnej w przypadku przeniesienia przez kredytobiorcę na bank własności do kredytowanej nieruchomości (tzw. kredyty z opcją „klucz za dług”), ustanawiają szczególne zasady oceny zdolności kredytowej i zabezpieczenia. Rekomendacja S nie nakłada na banki obowiązku oferowania kredytów z opcją „klucz za dług”. Celem odpowiednich postanowień Rekomendacji jest ustanowienie szczególnych, ostrożnościowych warunków ewentualnego oferowania tego typu produktów. 

Rekomendacja S uwzględnia zasadę proporcjonalności w odniesieniu do banków spółdzielczych. Banki zrzeszające powinny udostępniać zrzeszonym bankom spółdzielczym możliwość oferowania, w imieniu i na rachunek banku zrzeszającego, swoim klientom kredytów zabezpieczonych hipotecznie oprocentowanych stałą stopą procentową lub okresowo stałą stopą procentową. 

Projekt Rekomendacji S był przedmiotem konsultacji publicznych, w tym ze Związkiem Banków Polskich, Krajowym Związkiem Banków Spółdzielczych, Ministerstwem Finansów, Narodowym Bankiem Polskim, Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Rzecznikiem Finansowym oraz PwC, Deloitte, EY i KPMG. Projekt podlegał także opiniowaniu przez Komitet Stabilności Finansowej.

Termin dostosowania się przez banki spółdzielcze do Rekomendacji S został ustalony na 31 grudnia 2022 r., a przez pozostałe banki i oddziały instytucji kredytowych – 31 grudnia 2020 r.

Pełna treść rekomendacji

2. Komisja jednogłośnie przyjęła stanowisko organu nadzoru w sprawie założeń polityki dywidendowej banków komercyjnych, banków spółdzielczych i zrzeszających oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji w 2020 r.

3. Komisja jednogłośnie wyraziła zgodę na powołanie:

  • Hanny Katarzyny Kijanowskiej na stanowisko Członka Zarządu Caspar Asset Management SA, który będzie odpowiedzialny za nadzorowanie systemu zarządzania ryzykiem;
  • Jana Linke na Członka Zarządu Aviva Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Aviva Santander SA;
  • Grzegorza Obary na stanowisko prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Dobrzeniu Wielkim;
  • Katarzyny Kołodziejczyk na stanowisko Prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Suchej Beskidzkiej.

4. Komisja jednogłośnie wydała ostateczną decyzję utrzymującą w mocy decyzję KNF z dnia 6 sierpnia 2019 r.1  w przedmiocie nałożenia na Alior Bank SA z siedzibą w Warszawie („Bank”) kar pieniężnych za naruszenia ustawy o obrocie instrumentami finansowymi („ustawa o obrocie”) oraz przepisów wykonawczych wydanych na podstawie ww. ustawy2, tj.

I. kary w wysokości 1 miliona złotych nałożonej za istotne naruszenia przepisów prawa w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 listopada 2015 r.,

II. kary w wysokości 9 milionów złotych nałożonej za naruszenia przepisów prawa w brzmieniu obowiązującym przed dniem 21 kwietnia 2018 r. 

W każdym z przypadków zidentyfikowane naruszenia obejmowały: 

1. brak zawarcia pisemnych umów dotyczących świadczenia usług maklerskich przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych (art. 74b ust. 2 w związku z art. 74b ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie);

2. brak zawarcia pisemnych umów dotyczących świadczenia usług maklerskich wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych (art. 73 ust. 1 ustawy o obrocie);

3. świadczenie usług maklerskich bez uwzględnienia najlepiej pojętego interesu klienta (art. 83a ust. 3 ustawy o obrocie);

4. prowadzenie działalności maklerskiej w sposób nierzetelny i nieprofesjonalny (§ 8 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz banków powierniczych);

5. przekazywanie klientom bez uprzedniego zawarcia z nimi umów o doradztwo inwestycyjne, pisemnych rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych 
(art. 76 ust. 1 ustawy o obrocie);

6. świadczenie usług doradztwa inwestycyjnego na rzecz klientów bez uprzedniego uzyskania informacji umożliwiających dostosowanie usługi do sytuacji i potrzeb klienta lub potencjalnego klienta (§ 16 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz banków powierniczych);

7. wdrożenie systemu nadzoru zgodności działalności z prawem, który nie był skuteczny w zakresie ujawniania i zapobiegania naruszeniom obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz nie uwzględniał rodzaju i zakresu prowadzonej działalności maklerskiej (§ 14 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego);

8. brak sprawnie działającego systemu nadzoru wewnętrznego w zakresie prowadzonej działalności maklerskiej (§ 15 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego).

Wskazane naruszenia związane były z pośrednictwem Banku w obrocie certyfikatami inwestycyjnymi funduszy („fundusze WI”):

- WI Inwestycje Selektywne Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych,

- SGB WI Lasy Polskie Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych,

- WI Inwestycje Rolne Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych,

- WI Vivante Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych.

W toku prowadzonego postępowania administracyjnego ustalono przypadki, że Bank nie zawierał pisemnych umów dotyczących przyjmowania i przekazywania oraz wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych z osobami nabywającymi i zbywającymi certyfikaty inwestycyjne funduszy WI w ramach obrotu wtórnego za pośrednictwem Biura Maklerskiego Banku. 

Ponadto stwierdzono, że w niektórych przypadkach Bank świadczył usługi doradztwa inwestycyjnego na rzecz klientów, z którymi nie zawarto wcześniej umów dotyczących tego rodzaju usług. Ustalenia postępowania wykazały istnienie przypadków, w których pomimo braku umów pracownicy Banku w drodze korespondencji e-mail przekazywali klientom informacje i udzielali im wskazówek dotyczących inwestycji w certyfikaty inwestycyjne funduszy WI. Informacje te pozwalały klientom na jednoznaczną identyfikację zarówno instrumentów finansowych (certyfikatów inwestycyjnych poszczególnych funduszy WI), jak również kierunku rekomendowanych inwestycji. 

KNF wskazuje, że świadczenie usług maklerskich powinno odbywać się zarówno w oparciu o obowiązujące w danej firmie inwestycyjnej regulacje wewnętrzne, jak i umowy zawierane z osobami, na rzecz których usługa jest świadczona. Umowy potwierdzają zgodną wolę stron co do zakresu faktycznie wykonywanych czynności i gwarantują zachowanie uprawnień z nich wynikających. Służy to ochronie interesów stron, w tym interesów klientów. Świadczenie usług maklerskich bez uprzedniego zawarcia umów z klientami stanowi więc naruszenie przepisów prawa oraz istotną nieprawidłowość polegającą na świadczeniu usług maklerskich bez uwzględnienia najlepiej pojętego interesu klienta. Zdaniem KNF, obowiązek dołożenia najwyższej staranności i działania w zgodzie z najlepiej pojętym interesem klientów należy do fundamentalnych zasad postępowania firmy inwestycyjnej. 

KNF stwierdziła także istotne naruszenie polegające na braku przeprowadzenia badania wymaganego przy świadczeniu usług doradztwa inwestycyjnego z osobami, którym faktycznie świadczono te usługi w odniesieniu do certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI. Naruszona regulacja  wskazuje na obowiązek firmy inwestycyjnej w zakresie uzyskania od klienta ściśle określonych informacji przed rozpoczęciem świadczenia mu usług doradztwa inwestycyjnego. Informacje te mają na celu jak najlepsze dostosowanie danej usługi do sytuacji i potrzeb klienta lub potencjalnego klienta. Pozwalają bowiem firmie inwestycyjnej uwzględnić indywidualne potrzeby i sytuację danej osoby w zakresie wiedzy, doświadczenia inwestycyjnego, sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych przy świadczeniu usługi doradztwa inwestycyjnego.

W zakończonym wydaniem ostatecznej decyzji postępowaniu stwierdzono również, że Bank dopuścił się istotnego naruszenia polegającego na braku działania w sposób rzetelny i profesjonalny w ramach prowadzonej dystrybucji certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI. Przykładem opisanego naruszenia było również wymaganie od osób składających zapisy na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI zawierania umów o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa przez Biuro Maklerskie Banku pomimo braku prawnego obowiązku ich zawarcia w takich sytuacjach. Przepisy ustawy o obrocie przewidują szereg obowiązków firmy inwestycyjnej wobec klientów przy świadczeniu usługi maklerskiej przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, natomiast w sytuacji gdy może być podważony fakt świadczenia usługi, bezpieczeństwo klientów jest uzależnione od uznania firmy inwestycyjnej.
W rezultacie osoby, wobec których stosowano regulacje nakazujące zawarcie umów o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń przed przyjęciem zapisu na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI mogły zostać wprowadzone w błąd co do natury prawnej relacji łączących je z Biurem Maklerskim Banku i wynikającego z niej poziomu zagwarantowanej ochrony.   

Jako przejaw braku działania w sposób rzetelny i profesjonalny KNF zakwalifikowała również:

- praktykę prezentowania klientom certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI, w sposób mogący wprowadzać ich w błąd, tj. przedstawienie im głównie zalety tych certyfikatów, w szczególności akcentując gwarancję zysku czy kapitału i bezpieczeństwo produktu, niejednokrotnie nie informując ich o czynnikach ryzyka związanych z taką inwestycją, wskazując na płynność instrumentu finansowego, proponując zakończenie innych inwestycji w celu nabycia tych certyfikatów, częstokroć porównując takie inwestycje do lokat bankowych i przedstawiając je jako lepsze alternatywy dla takich lokat (dające korzystniejsze oprocentowanie ulokowanych środków), prezentując te instrumenty finansowe z pominięciem pozostałej oferty Biura Maklerskiego Banku;

- przyjmowanie zapisów na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI z naruszeniem regulacji wewnętrznych tj.  braków w dokumentacji związanej z niektórymi zapisami;

- brak wykorzystania  narzędzi umożliwiających określenie profilu inwestycyjnego klienta celem przedstawienia osobom składającym zapisy na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI oferty zgodnej z ich wiedzą, doświadczeniem, celami inwestycyjnymi i profilem zamierzonego ryzyka.
KNF wskazuje, że od firmy inwestycyjnej wymagane jest prowadzenie działalności na poziomie spełniającym kryteria profesjonalizmu i rzetelności, gdzie nadrzędnym celem jest dbałość o ochronę interesu klientów.

W toku zakończonego postępowania stwierdzono również, iż wdrożony w Banku system nadzoru zgodności działalności z prawem nie był skuteczny w ujawnianiu i zapobieganiu naruszeniom obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz nie uwzględniał rodzaju i zakresu działalności w odniesieniu do certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI. Wskazany system nie był dostosowany do zakresu i natury wykonywanej działalności i nie zapewniał odpowiedniego zarządzania i minimalizacji skutków naruszeń, które mogą się pojawić w każdym aspekcie prowadzonej działalności. W przypadku Biura Maklerskiego Banku system nadzoru zgodności działalności z prawem powinien obejmować rozwiązania stosowane w praktyce w zakresie dystrybucji certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI za pośrednictwem placówek Banku. Pozwalałoby to uwzględnić wszelkie ryzyka związane z prowadzoną działalnością w ramach przyjętego modelu świadczonych usług, jak również podjąć adekwatne działania służące ich eliminacji.

KNF zidentyfikował także, iż Bank nie prowadził bieżącego badania i oceny prawidłowości i skuteczności systemów, regulaminów i procedur w odniesieniu do ww. certyfikatów. 

KNF wskazuje na kluczowe znaczenie sprawnie działającego w firmie inwestycyjnej systemu audytu wewnętrznego, którego zadaniem jest monitoring i weryfikacja przyjętych w spółce systemów oraz wdrożonych regulacji wewnętrznych. Skuteczność działania tego systemu zależy od jego ścisłego dostosowania do skali i zakresu prowadzonej działalności, zaś w toku postępowania stwierdzono brak takiego dostosowania w Banku.

Komisja informuje, że maksymalny wymiar kar w niniejszej sprawie wynosił: 

- w pkt I - 10.000.000,00 złotych, 

- w pkt II - 482.853.100,00 złotych. 

Wymaga podkreślenia, że na wysokość sankcji nałożonych w decyzji z dnia 6 sierpnia 2019 r. znacząco wpłynęły działania podejmowane przez Bank w celu usunięcia skutków naruszeń prawa, w tym w szczególności działania wobec osób wyselekcjonowanych z uwagi na kryteria przyjęte przez Bank, które za pośrednictwem Banku złożyły zapisy na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI. Bank zawiera obecnie z tymi osobami porozumienia, na podstawie których odkupuje oznaczone certyfikaty inwestycyjne. KNF wskazuje, że tego rodzaju działania budują zaufanie do podmiotów nadzorowanych jako instytucji zaufania publicznego i są pożądane z punktu widzenia ochrony interesu klientów. Podkreślenia wymaga jednak, iż okoliczność, iż Bank zawiera porozumienia z klientami również po wydaniu decyzji z dnia 6 sierpnia 2019 r. nie stanowi w ocenie KNF nowej okoliczności, wpływającej na zmniejszenie nałożonych sankcji, gdyż działania te zostały zaplanowane przez Bank przed wydaniem wyżej wskazanej decyzji i uwzględnione przez organ nadzoru na etapie jej wydawania.   

Bank nie zgodził się z wydanym rozstrzygnięciem i złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W toku ponownego rozpatrywania sprawy KNF potwierdziła zaistniałe naruszenia prawa oraz odmówiła zasadności zarzutów wywiedzionych przez Bank co skutkowało utrzymaniem w mocy decyzji nakładającej kary pieniężne na Bank.

5. Komisja jednogłośnie nałożyła na Mediatel SA z siedzibą w Warszawie (dalej: Spółka):

I. karę pieniężną w wysokości 300 tysięcy złotych za naruszenia w zakresie skonsolidowanego raportu rocznego za rok 2014, skonsolidowanego raportu półrocznego za I półrocze 2015 roku, skonsolidowanego raportu rocznego za rok 2015, raportu rocznego za rok 2015 oraz nieterminowe przekazanie 3 raportów okresowych, 

II. karę pieniężną w wysokości 100 tysięcy złotych za naruszenia w zakresie skonsolidowanego raportu półrocznego za I półrocze 2016 roku, 

III. karę pieniężną w wysokości 600 tysięcy złotych oraz karę wykluczenia papierów wartościowych z obrotu na rynku regulowanym za naruszenia w zakresie skonsolidowanego raportu rocznego za rok 2016 i raportu rocznego za rok 2016 oraz nieterminowe przekazanie 8 raportów okresowych i nieprzekazanie 5 raportów okresowych.

Stwierdzone naruszenia, jakich dopuściła się Spółka w zakresie wymienionych raportów, dotyczyły art. 56 ust. 1 pkt 2 lit a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623, dalej ustawa o ofercie) oraz obejmowały:

- brak przeklasyfikowania zobowiązania z tytułu pożyczki inwestycyjnej w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2014 z zobowiązań długoterminowych do zobowiązań krótkoterminowych w związku ze złamaniem warunków umowy pożyczki (naruszeniem kowenantów umowy); 

- brak ustalenia (oszacowania) lub brak właściwego ustalenia (oszacowania) wartości odzyskiwalnej zbycia aktywów należących do ośrodka wypracowującego środki pieniężne (przedsiębiorstwo spółki HAWE Telekom), w związku z możliwą utratą wartości przez te aktywa oraz brak przypisania lub niewłaściwe przypisanie odpisu aktualizującego do aktywów należących do wyżej wymienionego ośrodka, przy sporządzaniu:

  • skonsolidowanego sprawozdania finansowego za I półrocze roku 2015, 
  • skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2015, 
  • skonsolidowanego sprawozdania finansowego za I półrocze roku 2016,
  • skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok 2016;

- błędne rozliczenie skutków zmian warunków znaczących umów leasingowych w: 

  • skróconym półrocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2015, 
  • w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2015;

- brak ujawnień odnośnie dokonanego odpisu z tytułu utraty wartości udziałów w HAWE Telekom w rocznym sprawozdaniu finansowym za rok 2015,

- brak ujawnienia informacji o istnieniu istotnych niepewności dotyczących zdarzeń lub okoliczności, które mogą nasuwać poważne wątpliwości co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności w:

  • skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2015,
  • sprawozdaniu finansowym za rok 2015, 
  • skróconym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2016,
  • skróconym sprawozdaniu finansowym za I półrocze roku 2016,
  • skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2016,
  • sprawozdaniu finansowym za rok 2016;

- nieprzekazanie stanowisk Zarządu Emitenta wraz z opiniami jego Rady Nadzorczej odnoszących się do zastrzeżeń wyrażonych przez podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych w raportach z przeglądu: 

  • skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za I półrocze 2016 roku 
  • skróconego sprawozdania finansowego za I półrocze 2016 roku 

oraz do odmowy wydania opinii o badanych:

  • skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2016,
  • sprawozdaniu finansowym za rok 2016,

- nieterminowe przekazanie Komisji, spółce prowadzącej rynek regulowany oraz do publicznej wiadomości: 

  • skonsolidowanego raportu rocznego za 2015 rok, 
  • raportu rocznego za 2015 rok, 
  • skonsolidowanego raportu kwartalnego za I kwartał 2016 roku, 
  • skonsolidowanego raportu rocznego za 2016 rok, 
  • raportu rocznego za 2016 rok, 
  • skonsolidowanego raportu kwartalnego za I kwartał 2017 roku, 
  • skonsolidowanego raportu półrocznego za I półrocze 2017 roku, 
  • skonsolidowanego raportu kwartalnego za III kwartał 2017 roku, 
  • skonsolidowanego raportu rocznego za 2017 rok, 
  • raportu rocznego za 2017 rok,
  • skonsolidowanego raportu kwartalnego za I kwartał 2018 roku;

- nieprzekazanie Komisji, spółce prowadzącej rynek regulowany oraz do publicznej wiadomości: 

  • skonsolidowanego raportu półrocznego za I półrocze 2018 roku, 
  • skonsolidowanego raportu kwartalnego za III kwartał 2018 roku, 
  • skonsolidowanego raportu rocznego za 2018 rok,
  • raportu rocznego za 2018 rok,
  • skonsolidowanego raportu kwartalnego za I kwartał 2019 roku.

Komisja nałożyła na Spółkę wyżej wymienione kary uznając, że uchybienie obowiązkom informacyjnym w zakresie sprawozdawczości finansowej oraz przekazywania raportów okresowych KNF, spółce prowadzącej rynek regulowany oraz do publicznej wiadomości stanowiło istotne naruszenie, a Spółka nie daje rękojmi należytego wypełniania obowiązków informacyjnych w przyszłości. 

Komisja podkreśla, że niewykonywanie przez emitentów obowiązków informacyjnych związanych z publikacją raportów okresowych godzi w dobro szczególnie chronione, jakim jest interes uczestników rynku kapitałowego oraz bezpieczeństwo i przejrzystość rynku kapitałowego. Raporty pozwalają ocenić interesariuszom sytuację biznesową i ekonomiczną spółki oraz porównać informacje z sytuacją innych spółek, aby świadomie dokonać wyboru. Inwestorzy niezależnie od stanu posiadania akcji Spółki i statusu, powinni mieć zapewniony powszechny i równy dostęp do informacji dotyczących Spółki i wyemitowanych przez nią papierów wartościowych. Informacja na rynku kapitałowym powinna być dostępna również dla ogółu osób nieposiadających tych instrumentów, gdyż może ona stanowić podstawę do podjęcia przez te osoby decyzji inwestycyjnej. 

W ocenie KNF wykluczenie papierów wartościowych Spółki z obrotu na rynku regulowanym doprowadzi do wyeliminowania z rynku podmiotu, który nie gwarantuje wypełniania obowiązków informacyjnych związanych z publikowaniem raportów okresowych w przyszłości oraz, który w istotny sposób naruszył obowiązujące przepisy prawa. Wyeliminowany podmiot zagraża bezpieczeństwu obrotu i prawidłowemu funkcjonowaniu rynku kapitałowego. Wykluczenie ma na celu przede wszystkim ochronę interesów inwestorów.

W tym przypadku maksymalna kara pieniężna za naruszenia wskazane:

- w punkcie I wynosi 1 000 000 zł zgodnie z brzmieniem ustawy o ofercie, które obowiązywało w okresie wystąpienia naruszeń;

- w pozostałych punktach wynosi 5 000 000 zł zgodnie z brzmieniem ustawy o ofercie obowiązującym od dnia 4 czerwca 2016 roku.

Komisja przypomina, że w przypadku naruszenia przez emitenta papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym obowiązków informacyjnych polegających na publikowaniu raportów okresowych, istnieje również możliwość ukarania osób, które w czasie naruszenia sprawowały funkcję członka zarządu lub rady nadzorczej. Kara pieniężna jaka może zostać nałożona na członka zarządu wynosi maksymalnie 1 000 000 zł, a w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa o charakterze rażącym 100 000 zł dla członka rady nadzorczej.  

Wykluczenie papierów wartościowych Mediatel SA nastąpi po upływie 30 dni od dnia, w którym decyzja KNF nakładająca sankcję stanie się ostateczna. Decyzja KNF w zakresie wykluczenia akcji spółki z obrotu na rynku regulowanym stanie się ostateczna w przypadku jeśli: 

1) spółka nie złoży, w terminie 14 dni od doręczenia decyzji, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy; 

2) spółka nie podejmie decyzji KNF, doręczenie zostanie uznane za dokonane z upływem ostatniego dnia terminu przechowywania pisma przez operatora pocztowego (14 dni od daty pierwszego awizo); 

3) spółka złoży, w terminie 14 dni od doręczenia decyzji, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez KNF – w dniu doręczenia Spółce drugoinstancyjnej decyzji KNF w przypadku utrzymania przez KNF w mocy decyzji pierwszoinstancyjnej w części dotyczącej wykluczenia akcji z obrotu; 

4) spółka bez składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złoży skargę do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

6. Komisja jednogłośnie nałożyła na STP Investment SA kary pieniężne za naruszenia ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. 2005 nr 184 poz. 1539 , dalej „ustawa o ofercie”, „ustawa”) w wysokości:

1. 990 tysięcy złotych za naruszenie art. 73 ust. 2 ustawy polegające na tym, że STP Investment SA nie ogłosiła w terminie 3 miesięcy od przekroczenia 33% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej Stalprodukt SA z siedzibą w Bochni, tj. od dnia 28 czerwca 2016 r., wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji tej spółki w liczbie powodującej osiągnięcie 66% ogólnej liczby głosów ani nie zbyła w tym terminie akcji spółki Stalprodukt SA w liczbie powodującej osiągnięcie nie więcej niż 33% ogólnej liczby głosów,

2. 700 tysięcy złotych za dwukrotne naruszenie art. 88a ustawy poprzez bezpośrednie nabycie akcji Stalprodukt SA w dniach 29 i 30 czerwca 2016 r., w czasie gdy była zobowiązana do wypełnienia obowiązków określonych w art. 73 ust. 2 ustawy o ofercie.

W dniu 28 czerwca 2016 r. STP Investment SA przekroczyła 33% ogólnej liczby głosów w Stalprodukt SA osiągając 47,49% ogólnej liczby głosów w związku ze wskazaną w art. 73 ust. 2 ustawy o ofercie zmianą statutu Stalprodukt SA, tj. rejestracją obniżenia kapitału zakładowego Stalprodukt SA Po stronie STP Investment SA powstał zatem obowiązek ogłoszenia w terminie 3 miesięcy od przekroczenia 33% ogólnej liczby głosów wezwania (następczego) do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji Stalprodukt SA w liczbie powodującej osiągnięcie 66% ogólnej liczby głosów albo zbycia w tym terminie akcji tej spółki w liczbie powodującej osiągnięcie nie więcej niż 33% ogólnej liczby głosów. Termin na wypełnienie ww. obowiązków bezskutecznie upłynął w dniu 28 września 2016 r.

KNF wskazuje, że celem regulacji dotyczącej wezwania następczego do zapisywania się na sprzedaż lub zmianę akcji spółki publicznej w liczbie zapewniającej 66% ogólnej liczby głosów jest ochrona akcjonariuszy mniejszościowych. Ponadto sprzedaż akcji w wezwaniu dokonywana jest po ściśle określonej cenie, co jest gwarancją poszanowania praw akcjonariuszy. 

W efekcie braku wykonania obowiązku we wskazanym okresie doszło do naruszenia zasady równego traktowania akcjonariuszy poprzez pozbawienie ich możliwości zbycia 2 139 102 akcji na okaziciela lub 427 820 akcji imiennych uprzywilejowanych, stanowiących 17,54% ogólnej liczby głosów w Stalprodukt SA na równych warunkach cenowych w sytuacji utraty przez nich wpływu na spółkę. Utrata ta miała związek ze zwiększeniem stanu posiadania akcji Stalprodukt SA przez znaczącego akcjonariusza. Zachowanie STP Investment SA nie zapewniło ochrony praw akcjonariuszy mniejszościowych, polegającej m.in. na ustaleniu minimalnej ceny wezwania.

W dniach 29 i 30 czerwca 2016 r. STP Investment SA będąc zobowiązaną do wykonania obowiązków z art. 73 ust. 2 ustawy o ofercie nabyła akcje Stalprodukt SA. W związku z powyższym doszło do dwukrotnego naruszenia art. 88a ustawy o ofercie.

Celem przepisu art. 88a ustawy o ofercie jest przede wszystkim ochrona interesów akcjonariuszy mniejszościowych, gdyż przepis ten ma zapobiegać nabywaniu akcji przez podmiot zobowiązany do ogłoszenia wezwania następczego w sposób inny niż w drodze wezwania, tj. po określonej minimalnej cenie i na określoną liczbę akcji

Maksymalny wymiar kary za naruszenie każdego z tych przepisów wynosi 1 000 000 zł.

7. Komisja jednogłośnie nałożyła na 2 biura usług płatniczych kary pieniężne (1,1 tysiąca złotych na jedno biuro i 500 zł na drugie biuro) w związku z naruszeniem przez te biura przepisów ustawy o usługach płatniczych. Naruszenia polegały na niezłożeniu w terminie KNF dokumentu potwierdzającego zawarcie kolejnej umowy gwarancji bankowej albo ubezpieczeniowej albo umowy ubezpieczenia przed upływem terminu obowiązywania umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej biur usług płatniczych.

8. Komisja zapoznała się:

  • z informacją dotyczącą podmiotów wpisanych na listę ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego w okresie od 19.11.2019 r. do 2.12.2019 r.

9. Kolejne posiedzenia Komisji zaplanowane są na:

  • 17 grudnia 2019 r.,
  • 9 stycznia 2020 r.

1 Pkt 6 komunikatu z 38 posiedzenia Komisji Nadzoru Finansowego w dniu 6 sierpnia 2019 r.;   
2 Komunikat KNF z dnia 6 sierpnia 2019 r. z uwagi na ówczesne brzmienie art. 25 ust. 1 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym nie zawierał informacji o naruszeniach przepisów wykonawczych; 

*Członkowie Komisji uczestniczący w posiedzeniach wyłącznie z głosem doradczym, nie biorący udziału w głosowaniach.

 ____________________

i J. Jastrzębski nie brał udziału w omawianiu i głosowaniu spraw opisanych w pkt 2. (w części dot. założeń polityki dywidendowej banków spółdzielczych i zrzeszających) i 3c komunikatu.
ii 
M. Iwanicz-Drozdowska nie brała udziału w omawianiu i głosowaniu sprawy opisanej w pkt. 4 komunikatu.
iii R. Mikusiński nie brał udziału w omawianiu i głosowaniu spraw opisanych w pkt. 3c komunikatu 
iv J. Wojtyła nie brał udziału w omawianiu i głosowaniu spraw opisanych w pkt. 3a i 3b komunikatu. 
v A. Kaźmierczak nie brał udziału w omawianiu i głosowaniu spraw opisanych w pkt. 3a i 3b komunikatu.

Do pobrania

Komunikat z 48. posiedzenia Komisji Nadzoru Finansowego w dniu 3 grudnia 2019 r.

plik .pdf, 642,6kB
Pobierz