Skierowanie do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) przez Idea Bank SA (Idea Bank, Bank) wniosku o odwołanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) z funkcji kuratora oraz jego upublicznienie odbieramy jako formę wywierania niedopuszczalnej, publicznej presji i nacisku na organ nadzoru realizujący ustawowe zadania, jakimi jest dbałość o stabilność polskiego systemu finansowego, w tym sektora bankowego oraz dbałość o bezpieczeństwo środków klientów zgromadzonych w bankach, a także na kuratora Idea Banku, powołanego przez organ nadzoru zgodnie z przepisami prawa. Takie działanie Banku jest nieakceptowalne i musi spotkać się ze stanowczym sprzeciwem.

Przypominamy, że Komisja 15 maja 2019 r. ustanowiła w Banku kuratora, którym został Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Ustanowienie kuratora nastąpiło w obliczu trudnej sytuacji ekonomiczno-finansowej Banku, a przede wszystkim w obliczu istnienia istotnej luki kapitałowej. Zadaniem kuratora było i jest wzmocnienie nadzoru nad Idea Bankiem i wspieranie przez KNF i BFG organów banku. Rolą kuratora nie jest jednak działanie zamiast organów statutowych Banku, tj. bezpośrednie kreowanie rozwiązań naprawczych, za co odpowiedzialność ponosi Zarząd i Rada Nadzorcza Banku. Do ustawowych uprawnień kuratora należy natomiast wyrażanie sprzeciwu wobec decyzji, które ocenia jako szkodzące Bankowi.

O powierzeniu Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu roli kuratora Idea Banku zdecydował przede wszystkim wzgląd na kompetencje oraz potencjał kadrowy i organizacyjny BFG. BFG, jako instytucja zaangażowana m.in. w proces opiniowania – na wniosek KNF – planów naprawy banków, posiada wyspecjalizowany aparat analityczny, przygotowany merytorycznie w tym zakresie. Dysponuje również odpowiednim zapleczem kadrowym i organizacyjnym, które w ocenie UKNF stanowić może istotną przewagę nad kuratorem-osobą fizyczną w ramach realizacji zadań w Idea Bank. BFG – jako osoba prawna – wykonuje zadania kuratora przez wyznaczonych pełnomocników, którzy jednak – w odróżnieniu od kuratorów-osób fizycznych – mają do swojej dyspozycji cały aparat analityczny i zasoby BFG.

Działania i decyzje KNF mają na względzie realizację celów wskazanych w art. 2 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Decyzja o powierzeniu BFG funkcji kuratora podjęta została w sposób zgodny z przepisami prawa oraz jest uzasadniona merytorycznie, w szczególności z punktu widzenia realizacji celów nadzoru nad rynkiem finansowym. Decyzja o ustanowieniu kuratora nie została przez Bank zaskarżona do sądu.

Sytuacja Idea Banku

Mając na względzie sukcesywnie pogarszającą się sytuację Idea Banku na przestrzeni ostatnich lat (mającą swoje źródło w realizowanym przez Bank agresywnym modelu biznesowym) oraz spadek wymaganych współczynników kapitałowych istotnie poniżej wymogów regulacyjnych należy wskazać, że najwłaściwszym sposobem uzupełnienia luki kapitałowej byłoby dokapitalizowanie Banku przez większościowego akcjonariusza, do czego był on zobowiązany i wielokrotnie wzywany przez Komisję. Do takiego dokapitalizowania jednak nie doszło z powodu biernej postawy akcjonariusza. Także ogłaszane kilkukrotnie przez akcjonariusza i Bank procesy inwestorskie mające na celu pozyskanie inwestora zewnętrznego, który dokapitalizowałby Bank, skończyły się niepowodzeniem ze względu na brak jakiegokolwiek podmiotu zainteresowanego inwestycją w Idea Bank mogącą prowadzić do jego niezbędnego dokapitalizowania.

Mając na uwadze całokształt procesu związanego z ostatecznie nieefektywnym dochodzeniem do pożądanego stanu uzupełnienia luki kapitałowej i podniesienia wskaźników wypłacalności Idea Banku należy stwierdzić, że sytuacja taka jest nieakceptowalna z punktu widzenia organu nadzoru. Nadzór finansowy od dłuższego czasu wykazuje daleko idącą „cierpliwość”, podyktowaną uzasadnioną koniecznością pełnego i szczegółowego wyeksplorowania wszystkich możliwych ścieżek, zwłaszcza proponowanych przez właścicieli i Zarząd Banku, mogących prowadzić do poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej banku i do uzupełnienia głębokich niedoborów kapitałowych oraz do odbudowy rentowności. Podejście nadzoru stwarza Bankowi i jego głównemu akcjonariuszowi liczne szanse na wdrożenie rozwiązań pozwalających spełnić uzasadnione oczekiwania nadzoru.

Prezentowane w ostatnim czasie przez Bank rozwiązania mają postać jednorazowych operacji, polegających na przesunięciach środków w ramach tej samej grupy podmiotów powiązanych z Leszkiem Czarneckim, bez zaangażowania  nowych środków finansowych z zewnątrz. Tego rodzaju jednorazowe operacje nie są w stanie realnie poprawić sytuacji Banku, przez co nie mogą być traktowane jako wiarygodny scenariusz powrotu na ścieżkę jego trwałej poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej i odbudowy rentowności.

Działania medialne i komunikacyjne podejmowane przez Idea Bank, w tym w szczególności złożenie wniosku o odwołanie kuratora oraz komunikacja tego faktu, nie wpływają na ocenę urzędu nadzoru dotyczącą zasadności powołania kuratora ani na podejmowane przez nadzór oraz przez kuratora przewidziane prawem działania odnoszące się do proponowanych przez Idea Bank działań restrukturyzacyjnych.