Komisja Nadzoru Finansowego na posiedzeniu w dniu 19 listopada 2019 r. nałożyła na Copernicus Capital Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA kary pieniężne za naruszenie między innymi przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej „ustawa”)¹.

I.    Kara pieniężna w wysokości 2 milionów złotych nałożona została za naruszenie przez fundusze inwestycyjne zarządzane przez Copernicus Capital TFI SA, między innymi art. 145 ust. 3 w zw. z art. 145 ust. 1 i art. 196 ust. 1 ustawy, w związku z lokowaniem aktywów przez fundusze.
II.    Kara pieniężna w wysokości 1,5 miliona złotych nałożona została za naruszenie przez Copernicus Capital TFI SA między innymi art. 10 ustawy, tj. w związku z brakiem działania w interesie uczestników funduszu poprzez lokowanie aktywów funduszu w udziały jednej ze spółek, bez przeprowadzenia rzetelnej analizy sytuacji spółki.

Odnosząc się do kary pieniężnej wskazanej w punkcie I Komisja ustaliła, że w przypadku funduszy inwestycyjnych zamkniętych:

• MJG Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, 
• WELL Fundusz Inwestycyjny Zamknięty,
• CC14 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty,

• Whitestone Art Fund Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (obecnie w Likwidacji)

doszło do naruszenia ograniczenia inwestycyjnego wskazanego w art. 145 ust. 3 w zw. z art. 145 ust. polegającego na lokowaniu aktywów w/w funduszy w udziały/akcje wyemitowane przez jeden podmiot na poziomie przewyższającym 20% wartości aktywów funduszu. Poziomy zaangażowania w udziały/akcje wyemitowane przez jeden podmiot wahały się od ok. 24% do ok. 96% wartości aktywów funduszy. Długość naruszeń trwała od 3 miesięcy do ponad 2 lat.

W przypadku funduszu inwestycyjnego Sowiniec FIZ doszło do naruszenia ograniczenia inwestycyjnego wskazanego w art. 196 ust. 1 ustawy. Od II kwartału 2015 r. do końca I kwartału 2018 r. włącznie, fundusz nie posiadał składników lokat, o których mowa w art. 196 ust. 1 ustawy na poziomie 80% wartości aktywów funduszu. W myśl wskazanego artykułu fundusz aktywów niepublicznych lokuje co najmniej 80% wartości swoich aktywów w aktywa inne niż papiery wartościowe będące przedmiotem publicznej oferty lub papiery wartościowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym.

Ograniczenia inwestycyjne służą zapewnieniu odpowiedniej dywersyfikacji portfeli funduszy inwestycyjnych, co wpływa na poprawę bezpieczeństwa inwestycji środków powierzonych przez uczestników funduszy. Uczestnicy powierzając zgromadzone środki pieniężne funduszom mają prawo oczekiwać, że będą one zarządzane w sposób profesjonalny i zgodny z przepisami, w tym także, że będą respektowane ograniczenia inwestycyjne określone przez prawodawcę. W ocenie Komisji, przestrzeganie ograniczeń inwestycyjnych służących bezpieczeństwu i ochronie składu portfela pozostaje w interesie uczestników funduszy i stanowi jeden z nadrzędnych obowiązków Towarzystwa i funduszu inwestycyjnego.

Stanowisko Komisji dotyczące ograniczeń inwestycyjnych obowiązujących fundusze inwestycyjne było komunikowane podmiotom nadzorowanym, w tym w drodze komunikatu z dnia 29 listopada 2017 r.²; Działania Komisji w postaci nałożenia niniejszej sankcji stanowią realizację polityki nadzorczej zmierzającej do eliminowania negatywnych zjawisk związanych z naruszaniem zasad dywersyfikacji lokat, które to zasady mają ograniczać ryzyko inwestycyjne funduszy i zwiększać bezpieczeństwo środków uczestników funduszy.

W odniesieniu do kary pieniężnej wskazanej w punkcie II Komisja ustaliła, że doszło do naruszenia przez Towarzystwo art. 10 ustawy w związku z nabyciem przez Whitestone FIZ AN udziałów w jednej ze spółek, bez rzetelnej oceny jej sytuacji finansowej, w tym możliwości uzyskania przez spółkę przysługujących jej należności od podmiotu trzeciego. Co więcej udziały w spółce zostały nabyte z przekroczeniem 20% ograniczenia inwestycyjnego. Skutkowało to koniecznością dokonania odpisu aktualizacyjnego w wysokości 100% wartości należności dla spółki od podmiotu trzeciego, a następnie odpisem wartości udziałów spółki (wg ostatniej dostępnej wyceny). Oznaczało to dla funduszu znaczny spadek wartości aktywów oraz obniżenie wyceny certyfikatów inwestycyjnych.

Art. 10 ustawy wyraża zasadę, zgodnie z którą wszelkie czynności podejmowane przez towarzystwo muszą uwzględniać interes uczestników funduszy który jest również określony w dokumentacji funduszu poprzez  cel inwestycyjny , wybraną politykę inwestycyjną i związane z nimi zasady ograniczania ryzyka . Decyzje  inwestycyjne powinny być poprzedzone rzetelną i wnikliwą analizą aktywów, które mają być przedmiotem transakcji tak, aby realizowany był nadrzędny cel, jakim jest działanie z korzyścią dla uczestników funduszu. W niniejszej sprawie Towarzystwo nie dokonało rzetelnej i wnikliwej analizy sytuacji inwestycji, która stanowiła istotną część portfela inwestycyjnego, przed nabyciem jej  do  Whitestone FIZ AN, w związku z tym działanie Towarzystwa  prowadzone było z naruszeniem interesu uczestników funduszu.

Na wysokość sankcji wpłynęły działania podjęte dobrowolnie w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa, polegające na odkupywaniu przez inne niż Towarzystwo podmioty od uczestników Whitestone FIZ AN certyfikatów inwestycyjnych Whitestone FIZ AN.

Komisja informuje, że maksymalny wymiar kary w niniejszej sprawie wynosi:

• w punkcie I – 5 000 000 zł
• w punkcie II – 5 000 000 zł

_____________________
_{1Komisja nie ma podstaw prawnych do przekazania do publicznej wiadomości informacji w zakresie naruszeń przepisów innych niż przepisy ustaw i rozporządzeń unijnych jak i sankcji za naruszenia takich przepisów, z uwagi na brzmienie art. 25 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym}

_{2https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Ograniczenia_inwestycyjne_obowiazuj%C4%85cych_fundusze_inwestycyjne%20_60293.pdf}