Komunikaty za lata 2016-2019 - Komisja Nadzoru Finansowego

O KNF

Komunikat dotyczący wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2017 r. w sprawie przeciwko Skarbowi Państwa – Przewodniczącemu KNF i Prezesowi Rady Ministrów o ustalenie oraz zapłatę (sygn. akt I CSK 84/17)

Data aktualizacji:

W dniu 1 grudnia 2017 r. zapadło istotne prawnie orzeczenie Sądu Najwyższego (SN)  dotyczące kwestii odpowiedzialności Komisji Nadzoru Finansowego (KNF)  jako organu administracji publicznej, realizującego funkcje nadzorcze na rynku finansowym.
Osoba poszkodowana przez Finroyal FRL Capital Limited wytoczyła powództwo „o uznanie odpowiedzialności” odszkodowawczej między innymi KNF jako statio fisci Skarbu Państwa. W obu instancjach, zarówno Sąd Okręgowy, jak i Sąd Apelacyjny, podzieliły stanowisko procesowe KNF (czynności zastępstwa za Skarb Państwa wykonywała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej), zgodnie z którym  możliwymi prawnie działaniami KNF w sprawie Finroyal (które zostały podjęte) były:

1) umieszczenie tego podmiotu na Liście ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego oraz,

2) złożenie zawiadomienia o przestępstwie, zgodnie z art. 304 § 2 Kodeksu postępowania karnego.

W dniu 1 grudnia 2017 r. SN oddalił skargę kasacyjną powoda wyrażając w uzasadnieniu następujące twierdzenia1, które mogą być istotne z punktu widzenia podobnych roszczeń odszkodowawczych kierowanych wobec KNF jako organu nadzoru.

1)    „(…) możliwość udziału Komisji w przygotowywaniu aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym (bez prawa inicjatywy ustawodawczej) jest tylko ogólną kompetencją, z której nie wynika obowiązek spowodowania przyjęcia aktu normatywnego o konkretnej treści”.

2)     „Zadaniem Komisji było zatem, poza umieszczeniem spółki Finroyal na dostępnej w internecie liście ostrzeżeń publicznych (z którą powódka przed zawarciem umowy się nie zapoznała), złożenie zawiadomienia o przestępstwie”. 

3)    W ramach nieprawidłowości w działaniu władzy publicznej „nie mieści się odpowiedzialność – jak zdaje się uważać skarżąca – za brak skuteczności organów państwa. Jest to idealistyczne założenie, że państwo może uchronić obywatela przed każdym przestępstwem, a jeśli tak się nie stało, to jest to zawsze efekt niewystarczająco skutecznych działań władzy publicznej rodzących odpowiedzialność odszkodowawczą”.

4)    „W orzecznictwie Sądu Najwyższego zwracano także uwagę, że nie ma podstaw by na Skarb Państwa przerzucać, pod rygorem odpowiedzialności odszkodowawczej, obowiązek dbałości o własne sprawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2004 r., III CK 332/03. W tym kontekście zauważenia wymaga, że skarżąca nie zweryfikowała, w oparciu o dostępne źródła, wiarygodności kontrahenta, któremu powierzyła swoje pieniądze, licząc na uzyskanie wysokiego oprocentowania”.

5)    „(…) co do zasady zaniechanie władzy publicznej może stanowić podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej, tylko w przypadku, gdyby naruszało skonkretyzowany prawny obowiązek, którego wykonanie wyłączyłoby powstanie szkody (por. m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 r., III CZP, wyroki Sądu Najwyższego, z dnia 25 marca 2011 r., IV CSK 407/10 i z dnia 28 kwietnia 2005 r., III CK 367/04). Sąd Najwyższy dopuścił jedynie wyjątkowo możliwość przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa za zaniechanie, także w razie naruszenia powinności niezindywidualizowanej obowiązkiem działania, nałożonym przepisem prawa materialnego publicznego, jeżeli przemawiają za tym szczególne okoliczności sprawy, zastrzegając, że nie może to prowadzić do akceptacji odpowiedzialności absolutnej (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2012 r., V CSK 153/11 i z dnia 8 maja 2014 r., V CSK 349/13)”.
6)    „Prowadzenie nielegalnej działalności bankowej jest przestępstwem (art. 171 ust. 1 prawa bankowego). Jako przestępstwo traktowana jest również działalność podmiotu, który prowadząc działalność zarobkową, wbrew warunkom określonym w ustawie, używa w nazwie jednostki organizacyjnej nie będącej bankiem lub do określenia jej działalności lub reklamy wyrazów „bank” lub „kasa” (art. 171 ust. 2 prawa bankowego). Penalizacja tego typu zachowań została wprowadzona właśnie w tym celu, by chronić nieprofesjonalistów na rynku finansowym przed działaniem tego rodzaju podmiotów”.

______________________
1  Wyróżnienia w cytatach pochodzą od UKNF.

Do pobrania

Komunikat dotyczący wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2017 r. w sprawie przeciwko Skarbowi Państwa – Przewodniczącemu KNF i Prezesowi Rady Ministrów o ustalenie oraz zapłatę (sygn. akt I CSK 84/17)

plik .pdf, 588,6kB
Pobierz