Komisja Nadzoru Finansowego oświadcza, że informacje zawarte w opublikowanym na stronie internetowej „wyborcza.biz” w dniu 25 października 2017 r. artykule autorstwa Macieja Samcika „Słaby nadzór nad funduszami inwestycyjnymi może Polaków dużo kosztować”, w szczególności stwierdzenia „(…) urzędnicy państwowego nadzorcy wzruszają na to ramionami, a klienci funduszy tracą setki milionów złotych. (…)”, „(…) KNF tonie w biurokracji, zamiast skupić się na monitorowaniu zagrożeń i prześwietlaniu funduszy pod kątem prowadzenia inwestycji zgodnych ze statutem, czyli umową zawartą z inwestorami. (…)”, a także „(…) Afery dotyczące funduszy inwestycyjnych, wynikające w dużej części z niewydolności systemu nadzoru i kontroli nad nimi, mogą nas więc wyjątkowo drogo kosztować. (…)”, w zakresie w jakim odnoszą się do działań KNF i Urzędu KNF, są nieprawdziwe. KNF oświadcza, że w ww. artykule funkcjonowanie KNF i Urzędu KNF zostało przedstawione w sposób nie znajdujący odzwierciedlenia w rzeczywistości, a także bez jakiegokolwiek odniesienia do uwarunkowań wynikających z przepisów prawa, w tym w oderwaniu od zakresu uprawnień, jakimi dysponują KNF oraz Urząd KNF.

Stosownie do brzmienia art. 6 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257, dalej „Kpa”) organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa, w związku z czym, KNF, do której znajdują zastosowanie przepisy Kpa, jest obowiązana do działania na podstawie oraz w granicach prawa.

W odniesieniu do stwierdzeń zawartych w ww. artykule, sugerujących brak podejmowania przez KNF oraz Urząd KNF działań, które w ocenie autora publikacji powinny być podejmowane w celu przeciwdziałania poniesieniu strat przez inwestorów funduszy, podkreślenia wymaga, że KNF oraz Urząd KNF nie są wyposażone w kompetencje umożliwiające władczą ingerencję w decyzje inwestycyjne podejmowane w odniesieniu do aktywów funduszy inwestycyjnych.

Podkreślenia wymaga, że KNF w ramach nadzoru nad rynkiem funduszy inwestycyjnych podejmuje działania w zakresie swojej właściwości merytorycznej w oparciu o informacje pozyskiwane w toku sprawowanego nadzoru, a także uwzględnia w ramach podejmowanych czynności informacje przekazywane przez inwestorów funduszy oraz pozyskuje je z wszelkich dostępnych źródeł. W toku podejmowanych działań nadzorczych, w tym prowadząc korespondencję nadzorczą z podmiotami nadzorowanymi, Urząd KNF zwraca uwagę na bezwzględną konieczność uwzględniania przez podmioty nadzorowane
w prowadzonej działalności zasady prymatu interesu uczestnika funduszu inwestycyjnego, wynikającej w szczególności z art. 3 ust. 3 oraz z art. 10 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 1896, z późn. zm.; dalej „Ustawa o funduszach”).

Należy jednocześnie zaznaczyć, że KNF posiada i wykorzystuje uprawnienia nadzorcze przysługujące KNF zgodnie z obowiązującym prawem, w szczególności uprawnienia do wykonywania nadzoru i dokonywania oceny zgodności realizowanej przez fundusz inwestycyjny polityki lokacyjnej z Ustawą o funduszach, statutem funduszu i interesem jego uczestników, przy czym należy zaznaczyć, że uprawnienia KNF w tym zakresie zostały ukształtowane jako działania mające charakter ex post w odniesieniu do transakcji oraz innych czynności prawnych dokonywanych przez fundusze inwestycyjne. Podkreślenia przy tym wymaga, że podmiotem ponoszącym pełną odpowiedzialność za prawidłowość i zgodność z prawem transakcji oraz innych czynności prawnych dokonywanych przez fundusz inwestycyjny, jest co do zasady towarzystwo funduszy inwestycyjnych zarządzające danym funduszem inwestycyjnym i reprezentujące ten fundusz.

W przypadku, gdy KNF stwierdzi w ramach sprawowanego nadzoru występowanie nieprawidłowości w realizacji polityki inwestycyjnej funduszu lub w działalności towarzystwa funduszy inwestycyjnych zarządzającego tym funduszem, w tym gdyby zgodnie z oceną KNF dokonaną w ramach przysługujących jej uprawnień polityka lokacyjna realizowana przez fundusz inwestycyjny naruszała przepisy Ustawy o funduszach, statut funduszu lub interes jego uczestników, KNF może zastosować środki nadzorcze przewidziane przepisami Ustawy w postaci m.in. przeprowadzenia kontroli w ww. podmiotach lub nałożenia sankcji administracyjnych.

Należy podkreślić, że postępowanie administracyjne w przedmiocie nałożenia na podmioty prowadzące działalność na rynku funduszy inwestycyjnych sankcji administracyjnych, musi być zawsze przeprowadzone zgodnie z wymogami Kpa. Informacje zarówno o wszczęciu ww. postępowania administracyjnego (wraz z przyczynami wszczęcia tego postępowania) oraz o nałożonych karach mogą zostać w takich przypadkach przekazane przez KNF do publicznej wiadomości, w stosownych komunikatach dostępnych na stronach internetowych KNF.

Należy również zaznaczyć, że szczegółowe informacje dotyczące działań nadzorczych podejmowanych przez KNF oraz przez Urząd KNF nie mogą podlegać ujawnieniu, ze względu na spoczywający na KNF oraz Urzędzie KNF obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa w art. 280 Ustawy o funduszach, a także związane z jej ujawnieniem surowe konsekwencje karne, zgodnie z którymi ujawnienie tajemnicy zawodowej lub jej wykorzystanie niezgodne z przeznaczeniem zagrożone jest karą grzywny do 1.000.000 zł albo karą pozbawienia wolności do lat 3 (por. art. 289 Ustawy o funduszach), jak również ze względu na możliwą odpowiedzialność odszkodowawczą związaną z ujawnieniem takich informacji. W związku z powyższym, informacje prezentowane przez KNF i Urząd KNF muszą bezwzględnie pozostawać w zgodzie z obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej.

W Prokuraturze Regionalnej w Łodzi prowadzone jest śledztwo dotyczące m.in. podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę uczestników funduszy inwestycyjnych, których organem jest FinCrea TFI SA (zarządzającym tymi funduszami był do końca maja 2016 r. DM W Investments SA). Przewodniczący KNF złożył oświadczenie o działaniu w charakterze pokrzywdzonego w sprawie prowadzonej w Prokuraturze Regionalnej w Łodzi i ma uprawnienia strony w tym postępowaniu. Jednocześnie za pośrednictwem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego prowadzona jest korespondencja z Prokuraturą prowadzącą rzeczone postępowanie. W toku tej korespondencji, na potrzeby postępowania dowodowego w ww. sprawie, przekazane zostały obszerne materiały zgromadzone w trakcie podjętych przez UKNF działań nadzorczych.