Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) jednogłośnie zawiesiła z dniem 22 kwietnia 2016 r. działalność Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej „Jowisz” w Czeladzi (SKOK Jowisz).

Ustawowy obowiązek wydania decyzji na podstawie art. 74k ust. 1 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych jest związany z faktem, że aktywa SKOK Jowisz nie wystarczają na zaspokojenie jej zobowiązań.

Z dniem 11 sierpnia 2015 r. KNF ustanowiła w SKOK Jowisz zarządcę komisarycznego. Zarządca komisaryczny, wykonując decyzję KNF, sporządziła informację finansową według stanu na dzień poprzedzający ustanowienie zarządcy komisarycznego i poddała ją badaniu przez biegłego rewidenta. Raport z badania informacji finansowej wpłynął do KNF w dniu 11 lutego 2016 r. Z ustaleń zarządcy komisarycznej wynika, że SKOK Jowisz wykazywała na dzień 10 sierpnia 2015 r. ujemne fundusze własne według bilansu w wysokości (-) 20,3 mln zł oraz ujemny współczynnik wypłacalności na poziomie (-) 28,4%, co oznacza głęboką niewypłacalność.

W dniu 15 marca 2016 r. KNF jednogłośnie stwierdziła, że żadna inna spółdzielcza kasa nie posiada zdolności do przejęcia SKOK Jowisz w sposób mogący zapewnić bezpieczeństwo depozytów zgromadzonych w kasie i umorzyła postępowanie administracyjne prowadzone w tym przedmiocie. Jednocześnie Komisja postanowiła o wszczęciu postępowania administracyjnego na podstawie art. 74c ust. 4 i następne ustawy o skok, w celu zbadania możliwości przejęcia SKOK Jowisz przez bank. Kierując się potrzebą zapewnienia otwartości i konkurencyjności udziału w procesie restrukturyzacji SKOK Jowisz, KNF poinformowała, że do dnia 29 marca 2016 r. oczekuje na zgłoszenia banków krajowych zainteresowanych udziałem w procesie restrukturyzacji SKOK Jowisz. W odpowiedzi na ogłoszenie KNF nie zgłosił się żaden bank gotowy uczestniczyć w procesie przejęcia SKOK Jowisz.

Według sprawozdawczości na koniec lutego 2016 r., SKOK Jowisz posiadała ujemne fundusze własne według bilansu w wysokości (-) 21,5 mln zł, ujemny współczynnik wypłacalności na poziomie (-) 21,7% i wykazywała łączną stratę w wysokości (-) 37,6 mln zł. Na koniec marca 2016 r. depozyty członkowskie zgromadzone przez 15,7 tys. członków SKOK Jowisz wynosiły 82,5 mln zł.

Poważne nieprawidłowości ujawnione przez UKNF w działalności poprzednich władz SKOK Jowisz przed ustanowieniem w spółdzielczej kasie zarządcy komisarycznej znalazły odzwierciedlenie w zawiadomieniach o podejrzeniu popełnienia przestępstw skierowanych do Prokuratury Rejonowej w Będzinie (sygnatura akt 2 Ds. 25.2016).

W dniu 22 września 2015 r. Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa (Kasa Krajowa) poinformowała SKOK Jowisz i KNF, że wobec utrzymywania się w SKOK Jowisz stanu określonego w art. 74c ust. 1 ustawy o skok, tj. obniżenia wyrażonego procentowo stosunku funduszy własnych do wartości aktywów poniżej 1%, w sposób nieprzerwany od daty pierwszej informacji o tej sytuacji, tj. od dnia 6 lutego 2015 r., zawiadomienie SKOK Jowisz nie aktualizuje obowiązku określonego w art. 74c ust. 2 ustawy o skok. W dniu 4 kwietnia 2016 r. zarządca komisaryczny SKOK Jowisz poinformowała KNF, że Kasa Krajowa w dniu 1 kwietnia 2016 r. wezwała SKOK Jowisz do niezwłocznego zwrotu udzielonego wcześniej kredytu oraz przekazała do KNF otrzymaną z Kasy Krajowej uchwałę zarządu Kasy Krajowej w sprawie zawieszenia rozpatrywania wniosków SKOK Jowisz z dnia 18 stycznia 2016 r. o pomoc stabilizacyjną. W dniu 6 kwietnia 2016 r. Kasa Krajowa, rozważając możliwość wsparcia finansowego restrukturyzacji SKOK Jowisz, czasowo wycofała żądanie spłaty kredytu – zawieszenie dochodzenia żądania spłaty kredytu zakończyło się w dniu 20 kwietnia 2016 r.

W dniu 7 kwietnia 2016 r. w związku z wnioskiem Kasy Krajowej, KNF jednogłośnie wyznaczyła Kasie Krajowej dodatkowy termin na dokapitalizowanie SKOK Jowisz do poziomu usuwającego przesłanki z art. 74k ustawy o skok, tj. do upadłości kasy i stwarzającego warunki dalszej restrukturyzacji kasy, do dnia 20 kwietnia 2016 r. W dniu 20 kwietnia 2016 r. Kasa Krajowa poinformowała KNF, że pomoc stabilizacyjna nie zostanie wypłacona SKOK Jowisz bez spełnienia dodatkowych warunków, w szczególności bez przygotowania przez zarządcę komisaryczną programu postępowania naprawczego, którego przynajmniej główne założenia i cele zostaną zaakceptowane przez Kasę Krajową. Zarządca komisaryczna SKOK Jowisz przekazała Kasie Krajowej główne założenia programu naprawczego wraz z projekcjami finansowymi obejmującymi okres 16 lat. Kasa Krajowa nie zgłosiła zastrzeżeń do głównych celów i założeń programu, jednakże uwarunkowała wypłatę pomocy od zmiany zarządcy komisarycznego oraz przekazania programu naprawczego. Utrzymujący się stan głębokiej niewypłacalności SKOK Jowisz oraz brak nowej pomocy finansowej ze strony Kasy Krajowej skutkuje brakiem możliwości samodzielnego prowadzenia procesu naprawczego przez SKOK Jowisz. W świetle dotychczasowego postępowania Kasy Krajowej, która w przypadku innych wybranych przez Kasę Krajową spółdzielczych kas przekazuje im pomoc finansową z funduszu stabilizacyjnego bez zatwierdzonego programu postępowania naprawczego, w ocenie KNF brak jest realnych perspektyw dokapitalizowania SKOK Jowisz przez Kasę Krajową i usunięcia stwierdzonego stanu głębokiej niewypłacalności spółdzielczej kasy.

Działalność SKOK Jowisz jest zawieszona z dniem 22 kwietnia 2016 r. Jeżeli do dnia 22 kwietnia 2016 r. do godz. 14:00 KNF nie otrzyma potwierdzenia, że Kasa Krajowa przekazała SKOK Jowisz środki finansowe w wysokości usuwającej stan niewypłacalności kasy, to w dniu 25 kwietnia 2016 r. KNF wystąpi do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości tej spółdzielczej kasy.

W związku ze stanem finansowym SKOK Jowisz ujawnionym przez zarządcę komisaryczną, w tym brakiem perspektyw restrukturyzacji wobec braku dodatkowej pomocy finansowej ze strony Kasy Krajowej i brakiem zgody banków na przejęcie SKOK Jowisz, jedynym rozwiązaniem wynikającym z przepisów prawa jest zawieszenie działalności SKOK Jowisz i wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości kasy, co stanowi formalną przesłankę do uruchomienia wypłat środków gwarantowanych z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG).

Zgodnie z ustawą o BFG, gwarantowane środki są wypłacane przez BFG w terminie 20 dni roboczych liczonych od dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółdzielczej kasy. W całości gwarantowane są przez BFG depozyty łącznie do równowartości w złotych 100 000 euro, niezależnie od liczby rachunków posiadanych przez deponenta w danej SKOK. W przypadku rachunku wspólnego każdemu ze współposiadaczy przysługuje odrębny limit środków gwarantowanych.

Szczegółowe informacje na temat systemu gwarantowania depozytów są dostępne w serwisie internetowym BFG.